مطالبه خسارت بعد از رضایت
در بسیاری از پروندههای حقوقی و کیفری، افراد پس از وقوع یک خسارت و درگیری حقوقی، برای حل اختلاف، اقدام به مصالحه و رضایت میکنند. اما گاهی پس از اعلام رضایت، این سوال مطرح میشود که آیا همچنان امکان مطالبه خسارت بعد از رضایت وجود دارد یا خیر؟
در این مقاله به بررسی این موضوع از نظر حقوقی پرداخته و نکات مهمی را در این زمینه بیان میکنیم.
مفهوم رضایت در دعاوی حقوقی و کیفری
رضایت در دعاوی مختلف به معنای گذشت از حق طرح دعوی یا عدم پیگیری ادامهی روند قضایی است. در دعاوی کیفری، اعلام رضایت معمولاً منجر به توقف رسیدگی یا کاهش مجازات میشود، در حالی که در دعاوی حقوقی، رضایت میتواند باعث مختومه شدن پرونده و از بین رفتن ادعای خسارت شود.
اما مهمترین نکته این است که رضایت باید با آگاهی کامل و بدون اجبار داده شود. در غیر این صورت، ممکن است فرد بتواند با ارائه ادله، درخواست ابطال رضایتنامه را بدهد.
آیا پس از اعلام رضایت، میتوان خسارت مطالبه کرد؟
پاسخ به این سوال بستگی به چند عامل مهم دارد که در ادامه بررسی میکنیم:
- نوع خسارت (مادی یا معنوی)
- اگر رضایتنامه فقط مربوط به جنبه کیفری جرم باشد (مانند رضایت در پروندههای ضرب و جرح)، مطالبه خسارت مادی همچنان امکانپذیر است.
- در برخی موارد، اگر در رضایتنامه بهطور صریح به عدم مطالبه خسارت اشاره شده باشد، طرح دعوای جدید دشوار خواهد بود.
- مفاد رضایتنامه
- اگر در متن رضایتنامه ذکر شده باشد که فرد “بهطور کامل از هرگونه مطالبه خسارت مالی و معنوی صرفنظر میکند”، معمولاً امکان مطالبه مجدد وجود ندارد.
- اما اگر متن رضایتنامه فقط به بخش کیفری پرونده اشاره داشته باشد و در مورد خسارتهای مالی صحبتی نشده باشد، امکان مطالبه خسارت همچنان برقرار است.
- شرایط و نحوه تنظیم رضایتنامه
- اگر رضایت تحت فشار یا اکراه امضا شده باشد، میتوان از طریق دادگاه درخواست ابطال آن را مطرح کرد و سپس خسارت را مطالبه کرد.
- رضایتنامههایی که در دفاتر اسناد رسمی یا محاکم قضایی ثبت شدهاند، اعتبار بیشتری دارند و ابطال آنها دشوارتر است.
مصادیق مطالبه خسارت پس از رضایت
- خسارت ناشی از تصادفات رانندگی
- اگر فردی در یک تصادف، پس از دریافت دیه رضایت دهد، اما بعدها مشخص شود که هزینه درمان او بیشتر بوده، میتواند برای هزینههای جدید درخواست خسارت کند.
- خسارت ناشی از معاملات ملکی یا مالی
- فرض کنید فردی بابت تخلف قراردادی از دیگری رضایت دهد، اما بعداً متوجه شود که خسارت واقعی او بیشتر از مبلغ توافقشده است؛ در برخی موارد، میتواند مطالبه خسارت کند.
- مطالبه خسارت در پروندههای پزشکی
- اگر فردی پس از دریافت دیه در یک پرونده قصور پزشکی رضایت دهد، اما بعداً عوارض جدیدی ظاهر شود، ممکن است بتواند خسارت جدیدی را مطالبه کند.
رضایت بی قید و شرط در تصادف
رضایت بیقید و شرط در تصادف به این معناست که شاکی (زیاندیده یا اولیای دم در صورت فوت) بدون هیچ شرط و محدودیتی از حق خود برای پیگیری کیفری و حقوقی صرفنظر کرده و از متهم (راننده مقصر) گذشت میکند.
آثار و نکات مهم رضایت بیقید و شرط:
- از بین رفتن جنبه خصوصی جرم:
- اگر شاکی رضایت کامل دهد، دعوای خصوصی ساقط میشود و مقصر دیگر مسئول پرداخت دیه یا خسارت به شاکی نخواهد بود (مگر اینکه بیمه آن را بپردازد).
- تأثیر بر جنبه عمومی جرم:
- در تصادفات منجر به صدمه بدنی یا فوت، رضایت شاکی باعث مختومه شدن پرونده کیفری نمیشود، چون این جرایم دارای جنبه عمومی هم هستند.
- قاضی میتواند با در نظر گرفتن رضایت، مجازات حبس یا شلاق را کاهش دهد یا متهم را مشمول تعلیق مجازات کند.
- لازمالاجرا بودن رضایت:
- اگر رضایتنامه رسمی باشد (مثلاً در دفترخانه ثبت شود) یا در دادگاه یا کلانتری اعلام شود، بعداً شاکی نمیتواند از آن برگردد.
- تفاوت با رضایت مشروط:
- اگر شاکی رضایت خود را به شرط انجام کاری (مثل پرداخت خسارت) بدهد و متهم به تعهد خود عمل نکند، رضایت بیاثر شده و امکان پیگیری قانونی وجود دارد.
نکات مهم برای راننده مقصر:
- بهتر است رضایتنامه را به صورت مکتوب و رسمی بگیرید تا در آینده دچار مشکل نشوید.
- در صورت داشتن بیمه شخص ثالث، شرکت بیمه مسئول پرداخت دیه خواهد بود و گرفتن رضایت، تنها روی جنبه کیفری تأثیر دارد.
مشاوره با وکیل مطالبه خسارت در خصوص اعلام رضایت ضروری است، زیرا رضایت بدون آگاهی از حقوق قانونی میتواند منجر به از دست دادن حق مطالبه خسارت و ایجاد مشکلات جبرانناپذیر شود.
مشاوره با وکیل مطالبه خسارت: تماس با 09125514504
رضایت تصادف در کلانتری
رضایتنامهای که در کلانتری بابت یک تصادف تنظیم میشود، از نظر قانونی معتبر است، اما میزان اعتبار آن بستگی به نحوه تنظیم و جزئیات آن دارد. در ادامه، نکات مهمی را درباره اعتبار این رضایتنامه بررسی میکنیم:
۱. اعتبار رضایتنامه در کلانتری
- اگر طرفین (مقصر و زیاندیده) در کلانتری توافق کرده و رضایتنامه را امضا کنند، این سند دارای اعتبار است و معمولاً نیازی به پیگیری در مراجع قضایی نخواهد بود.
- کلانتری معمولاً این رضایت را در صورتجلسه ثبت کرده و یک نسخه از آن را به طرفین تحویل میدهد.
۲. تأثیر رضایت در مسئولیت کیفری و حقوقی
- اگر تصادف جرحی یا فوتی نباشد و صرفاً خسارتی باشد، رضایت در کلانتری میتواند پرونده را مختومه کند.
- اما اگر تصادف منجر به جراحت یا فوت شده باشد، حتی در صورت رضایت شاکی، دادسرا ممکن است موضوع را از جنبه عمومی جرم پیگیری کند.
- در تصادفات جرحی، حتی اگر شاکی رضایت دهد، ممکن است دیه و برخی مجازاتهای قانونی توسط دادگاه اعمال شود.
موانع و محدودیتهای مطالبه خسارت پس از رضایت
¤ توافق کتبی در مورد عدم مطالبه خسارت
- اگر در متن توافقنامه ذکر شود که شخص هیچ ادعای دیگری ندارد، این موضوع میتواند مانع مطالبه مجدد خسارت شود.
¤ پایان یافتن مهلت قانونی طرح دعوی
- در برخی دعاوی، اگر فرد مدت زیادی پس از رضایت اقدام به مطالبه خسارت کند، ممکن است دادگاه آن را نپذیرد.
¤عدم اثبات خسارت جدید
- در صورتی که شخص نتواند ثابت کند که خسارت جدیدی به او وارد شده، طرح دعوای مجدد دشوار خواهد بود.
آیا بعد از رضایت میتوان دوباره شکایت کرد
بستگی به نوع شکایت و موضوع آن دارد.
- جرایم قابل گذشت: اگر جرم از نوع قابل گذشت باشد (مثل توهین، ضرب و جرح سبک، تهدید و …)، با اعلام رضایت قطعی، تعقیب کیفری متوقف شده و دیگر امکان شکایت مجدد بابت همان موضوع وجود ندارد. مگر اینکه رضایت از نوع مشروط یا معلق بوده باشد.
- جرایم غیرقابل گذشت: اگر جرم غیرقابل گذشت باشد (مثل قتل، سرقت، کلاهبرداری و …)، رضایت شاکی فقط تأثیر در تخفیف مجازات دارد، اما موجب توقف پرونده نمیشود. بنابراین حتی بعد از رضایت هم تعقیب متهم توسط دادستان ادامه دارد.
- دعاوی حقوقی: در دعاوی مالی و حقوقی (مثل مطالبه وجه، تخلیه ملک و …)، اگر شاکی بعد از رضایت و صلح و سازش رسمی دوباره شکایت کند، معمولاً دادگاه آن را رد میکند، مگر اینکه اثبات کند رضایت او به دلیل فریب، اکراه یا اشتباه بوده است.
مشاوره حقوقی اعلام رضایت
اعلام رضایت در مسائل حقوقی میتواند آثار و تبعات مهمی داشته باشد، به همین دلیل مشاوره با وکیل پیش از اعلام رضایت امری ضروری است. رضایت ممکن است به معنای اسقاط حق اعتراض، مطالبه خسارت یا حتی تأثیر بر روند پروندههای قضایی باشد. وکیل میتواند با بررسی شرایط پرونده، شما را از پیامدهای احتمالی رضایت آگاه کرده و راهکارهای مناسب را ارائه دهد تا از تضییع حقوق شما جلوگیری شود.

« مشاوره حقوقی با هماهنگی قبلی و پرداخت هزینه مشاوره »
سخن پایانی
مطالبه خسارت پس از اعلام رضایت به شرایط مختلفی بستگی دارد. اگر رضایتنامه فقط شامل بخش کیفری باشد و در مورد خسارت مالی اشارهای نشده باشد، فرد همچنان میتواند برای دریافت خسارت اقدام کند. اما اگر در متن توافقنامه بهطور واضح از هرگونه مطالبه خسارت صرفنظر شده باشد، امکان پیگیری مجدد کاهش مییابد.
بنابراین، پیش از امضای هرگونه رضایتنامه، بهتر است با یک وکیل مطالبه خسارت مشورت کنید تا حقوق شما حفظ شود.
دیدگاه شما