ماده ۷۹ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری (اصلاحی ۱۴۰۲/۰۲/۱۰) یکی از مهمترین ابزارهای نظارت بر آرای قطعی صادره از شعب دیوان عدالت اداری است.
این ماده امکان بررسی مجدد یک رأی قطعی را تنها در شرایطی خاص و محدود فراهم میکند.
در این مقاله، مـاده ۷۹ را به زبان ساده توضیح میدهیم و به سؤالات متداولی نظیر مهلت اعمال ماده 79 دیوان عدالت اداری، سامانه ثبت درخواست، ابطال یا اصلاح آن، نمونه فرم تقاضا و نقش وکیل در این فرآیند پاسخ میدهیم.
ماده ۷۹ دیوان عدالت اداری
“در صورتی که رئیس قوه قضائیه یا رئیس دیوان عدالت اداری رأی قطعی شعب دیوان را خلاف بیّن شرع یا قانون تشخیص دهند، رئیس دیوان فقط برای یک بار با ذکر دلیل، پرونده را برای رسیدگی ماهوی و صدور رأی به شعبه همعرض ارجاع مینماید.
شعبه مذکور مکلف است خارج از نوبت به پرونده رسیدگی و رأی مقتضی را صادر کند. رأی صادرشده قطعی است.”
مفهوم «خلاف بیّن شرع یا قانون» چیست؟
مفهوم «خلاف بیّن شرع یا قانون» به معنای آن است که اشتباه یا تخلف در رأی دادگاه بهگونهای آشکار و واضح باشد که هیچ تردیدی در آن وجود نداشته باشد.
این خلاف باید آنقدر روشن باشد که نیازی به تفسیر، استدلال پیچیده یا برداشتهای متعدد نباشد.
بنابراین، وقتی رأی صادرشده با حکم صریح و مشخص قانونی یا شرعی مطابقت داشته باشد، نمیتوان مـاده ۷۹ را اعمال کرد.
خلاف بیّن به معنای وجود یک خطای واضح و غیرقابل انکار در تصمیم قضایی است که حقوق یا قوانین معتبر را نادیده گرفته باشد.
در غیر این صورت، درخواست تجدیدنظر یا اعمال مـاده ۷۹ پذیرفته نخواهد شد.
این شرط باعث میشود مـاده ۷۹ تنها در موارد کاملاً استثنایی و روشن مورد استفاده قرار گیرد.
هدف از این قاعده، جلوگیری از سوءاستفاده و رسیدگی مجدد بیمورد به آرای قطعی است
مهلت اعمال ماده ۷۹ دیوان عدالت اداری
در قانون، مهلت مشخصی برای درخواست اعمال ماده ۷۹ تعیین نشده است، اما بهلحاظ عرف قضایی و رویه موجود، بهتر است در کوتاهترین زمان ممکن پس از صدور رأی قطعی اقدام شود. چرا که مرور زمان طولانی میتواند بر پذیرش درخواست تأثیر منفی داشته باشد.
سامانه اعمال ماده ۷۹ دیوان عدالت اداری
برای ثبت درخواست اعمال ماده ۷۹، میتوانید از طریق سامانه ساجد (سامانه جامع دعاوی دیوان عدالت اداری) اقدام کنید:
- ورود به سامانه ساجد
- ثبتنام و احراز هویت
- انتخاب گزینه “درخواست اعمال مـاده ۷۹”
- بارگذاری مدارک و توضیح دلایل شما
- پیگیری از طریق کد رهگیری
نمونه فرم تقاضای اعمال ماده ۷۹
در درخواست خود باید موارد زیر ذکر شود:
- مشخصات کامل شاکی
- شماره و تاریخ رأی قطعی
- دلایل شما برای ادعای خلاف بیّن شرع یا قانون بودن رأی
- اسناد و مدارک پیوست
نمونه فرم تقاضا
به نام خدا
ریاست محترم دیوان عدالت اداری
با سلام
احتراماً، اینجانب …. به موجب دادنامه شماره …. صادره از شعبه …. دیوان عدالت اداری که قطعی گردیده، به جهت وجود خلاف بیّن قانون در رأی مذکور، تقاضای اعمال مـاده ۷۹ و ارجاع پرونده به شعبه همعرض جهت بررسی مجدد و صدور رأی مقتضی را دارم.
دلایل: …
با تشکر
امضاء / تاریخ
ابطال ماده ۷۹ دیوان عدالت اداری
ابطال ماده ۷۹ تاکنون از سوی هیچ مرجع رسمی اعلام نشده است. با اصلاح این ماده در سال ۱۴۰۲، امکان نظارت مؤثرتر بر آرای قطعی دیوان فراهم شده و حتی برخی کارشناسان حقوقی آن را گامی مثبت در جهت تحقق عدالت میدانند.
البته در صورتی که در آینده این ماده موجب تضییع حقوق شود، احتمال طرح درخواست ابطال آن در هیئت عمومی دیوان عدالت اداری وجود دارد.
وکیل متخصص ماده ۷۹ دیوان عدالت اداری
اعمال ماده ۷۹ دیوان عدالت اداری یک مسیر استثنایی و دقیق حقوقی است که تنها در صورت وجود خلاف بیّن شرع یا قانون امکانپذیر است.
برای موفقیت در این مسیر، مشاوره با وکیلی متخصص و باتجربه همچون آقای رسول خیابانی ضروری است.
ایشان با تسلط کامل بر آراء، رویهها و تشخیص موارد قابل استناد، نقش مؤثری در تنظیم حرفهای درخواست ایفا میکنند.
عدم آشنایی با ظرافتهای این ماده، احتمال رد شدن درخواست را بالا میبرد.
پس پیش از هر اقدامی، از تخصص و تجربهی آقای خیابانی بهرهمند شوید
ساختار و محتوای لایحه اعمال ماده ۷۹
۱. مشخصات طرفین و اطلاعات رأی قطعی
نام و نام خانوادگی، شماره دادنامه، تاریخ صدور رأی و شعبه صادرکننده باید در ابتدای لایحه ذکر شود.
۲. شرح درخواست
بیان صریح اینکه هدف شما اعمال ماده ۷۹ است و میخواهید رأی قطعی، بهدلیل مغایرت بیّن با شرع یا قانون، مجدداً رسیدگی شود.
۳. دلایل مخالفت بیّن با شرع یا قانون
اینجا باید دقیقاً نشان دهید که چرا رأی صادره آشکارا بر خلاف یک ماده قانونی یا حکم شرعی روشن است. صرف ادعای کلی یا تفسیر شخصی کافی نیست.
۴. نتیجهگیری و درخواست ارجاع به شعبه همعرض
در پایان، به استناد ماده ۷۹، تقاضای رسیدگی ماهوی مجدد توسط شعبه همعرض و صدور رأی مقتضی را مطرح میکنید.
نمونه لایحه اعمال ماده ۷۹ دیوان عدالت اداری
بسمه تعالی
ریاست محترم دیوان عدالت اداری
با سلام و احترام
اینجانب رسول خیابانی، وکیل پایهیک دادگستری به وکالت از آقای رضا محمدی، با استناد به ماده ۷۹ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، بدینوسیله نسبت به دادنامه شماره ۲۵۴۰-۱۴۰۳/۱۱/۱۰ صادره از شعبه ۳۵ دیوان، درخواست اعمال این ماده را دارم.
رأی صادره بهصورت آشکار با مفاد ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری و بخشنامههای صریح صادره از سوی سازمان اداری و استخدامی کشور مغایرت داشته و موجبات تضییع حقوق موکل را فراهم نموده است.
از آنجا که مخالفت رأی با قانون، آشکار و بیّن میباشد، تحقق شرط مقرر در ماده ۷۹ محرز است.
بنابراین، مستدعی است با احراز خلاف بیّن قانونی بودن رأی، دستور ارجاع پرونده به شعبه همعرض جهت رسیدگی ماهوی و صدور رأی مقتضی صادر فرمایید.
قبلاً از حسن نظر و توجه آن مقام محترم سپاسگزارم.
با احترام
رسول خیابانی – وکیل پایهیک دادگستری
به وکالت از رضا محمدی
امضاء – تاریخ
سخن پایانی
ماده ۷۹ دیوان عدالت اداری راهکاری استثنایی برای اصلاح آرای قطعی در صورت وجود اشتباه آشکار قانونی یا شرعی. این ماده نشاندهنده اهمیت نظارت مضاعف در ساختار دادرسی اداری ایران است.
با توجه به سختگیرانه بودن شرایط پذیرش آن، مشاوره با وکیل، تسلط بر دلایل قانونی و استفاده صحیح از سامانه ساجد، نقش کلیدی در موفقیت تقاضای شما دارد.
پرسش های متداول
مـاده ۷۹ دیوان عدالت اداری چیست؟
مـاده ۷۹ امکان بررسی مجدد رأی قطعی دیوان را تنها در صورت خلاف بیّن شرع یا قانون فراهم میکند.
مهلت درخواست اعمال مـاده ۷۹ چقدر است؟
قانون مهلت مشخصی تعیین نکرده اما بهتر است در کوتاهترین زمان پس از صدور رأی قطعی اقدام شود.
چگونه درخواست اعمال ماده ۷۹ را ثبت کنیم؟
از طریق سامانه ساجد ثبتنام، احراز هویت و بارگذاری مدارک و دلایل درخواست میتوان اقدام کرد.
دیدگاه شما