یکی از رایج‌ترین اختلافات در حوزه قراردادهای عمرانی، ساختمانی، خدماتی و دولتی، شکایت از پیمانکار به دلیل عدم اجرای تعهدات، تأخیر، ترک پروژه یا کیفیت نامناسب کار است.
در این مقاله به‌صورت کامل و کاربردی به بررسی شیوه‌های قانونی شکایت از پیمانکار در سناریوهای مختلف پرداخته‌ایم، از جمله با قرارداد یا بدون قرارداد، شکایت در شهرداری، اداره کار، مسکن ملی و حتی اداره برق.
شکایت از پیمانکار با قرارداد رسمی
اگر قرارداد پیمانکاری کتبی دارید، قدم اول در شکایت، استناد به مفاد همان قرارداد و شرایط عمومی پیمان است.
مطابق ماده ۴۶ شرایط عمومی پیمان، کارفرما می‌تواند در مواردی مانند تأخیرهای غیرموجه، اجرای ناقص یا تخلف از تعهدات، قرارداد را فسخ و خسارت مطالبه کند.
مهم‌ترین نکات برای شکایت از پیمانکار با قرارداد:
- پیوست کردن اصل قرارداد به دادخواست
- ارجاع به مواد مربوطه (مثلاً ماده ۴۷ و ۴۸ در فسخ و ضبط ضمانت‌نامه‌ها)
- مطالبه خسارت تأخیر (بر اساس ماده ۲۸ شرایط عمومی پیمان)
- ارائه مستندات مکاتبات قبلی (اخطارها، صورتجلسات)
شکایت از پیمانکار بدون قرارداد
اگر رابطه کاری بدون قرارداد مکتوب باشد، اثبات وجود توافق و تخلف پیمانکار دشوارتر می‌شود اما غیرممکن نیست.
در این موارد می‌توانید از ادله اثبات دعوا شامل شهود، پیامک، چت واتساپ، رسید واریزی، و گزارش کارشناسی استفاده کنید.
مراحل شکایت:
- طرح دعوای مطالبه خسارت یا مطالبه وجه در شورای حل اختلاف یا دادگاه حقوقی
- تقاضای کارشناسی رسمی برای اثبات انجام کار یا میزان خسارت
- ارجاع به عرف و رویه محاکم برای تعیین اجرت‌المثل یا ضرر و زیان
نحوه شکایت از پیمانکار شهرداری
پیمانکاران طرف قرارداد با شهرداری‌ها موظف به اجرای دقیق تعهدات خود طبق شرایط عمومی پیمان و دستور کارهای شهرداری هستند. چنانچه پیمانکار ترک کار کرده یا موجب ضرر به پروژه عمرانی شده باشد، کارفرمای دولتی می‌تواند از طریق مراجع اداری، کمیسیون‌های داخلی شهرداری و نهایتاً دادگاه حقوقی یا دیوان عدالت اداری اقدام کند.
طبق ماده ۴۶ شرایط عمومی پیمان، در صورت ترک کار بدون عذر موجه، کارفرما حق فسخ قرارداد و ضبط ضمانت‌نامه را دارد.
شکایت از پیمانکار اداره برق
در پروژه‌های برون‌سپاری‌شده توسط اداره برق (مثلاً نصب انشعاب یا توسعه شبکه)، اگر پیمانکار مرتکب تخلف شود، شهروند می‌تواند ابتدا به اداره برق منطقه‌ای شکایت کند. در صورت عدم پاسخگویی یا ورود خسارت، شکایت از طریق دادگاه حقوقی ممکن است.
معمولاً در این‌گونه قراردادها، ضمانت حسن انجام کار یا وجه التزام وجود دارد که کارفرما می‌تواند در صورت تخلف، آن را ضبط کند.
شکایت از پیمانکار در طرح مسکن ملی
پیمانکاران مسکن ملی موظف به اجرای تعهدات طبق قرارداد تنظیم‌شده با وزارت راه و شهرسازی یا شرکت عمران شهرهای جدید هستند.
در مواردی مانند تأخیر در ساخت، کیفیت پایین مصالح یا ترک پروژه، خریداران می‌توانند از طریق مراحل زیر اقدام کنند:
- مراجعه به شرکت عمران شهر مربوطه و ارائه شکایت کتبی
- ارجاع موضوع به شورای حل اختلاف یا دادگاه حقوقی
- درخواست فسخ قرارداد یا مطالبه خسارت
در بسیاری موارد، پیمانکاران این پروژه‌ها تابع شرایط عمومی پیمان هستند و می‌توان با استناد به آن‌ها اقدام کرد.
مراحل شکایت از پیمانکار در اداره کار
در صورتی که رابطه شما با پیمانکار، رابطه کارگر و کارفرما تلقی شود (مثلاً در پروژه‌های خدماتی یا نظافت شهری)، مرجع صالح برای رسیدگی، اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی خواهد بود.
موضوعات قابل طرح در اداره کار:
- مطالبه حقوق و مزایا
- بیمه‌نشدن کارگران توسط پیمانکار
- اخراج بدون پرداخت حق و حقوق
- ترک کار بدون تسویه حساب
اگر پیمانکار متواری شده، کارفرمای اصلی ممکن است به‌عنوان مسئول تضامنی شناخته شود (ماده ۱۳ قانون کار).
پیام: از آنجایی که دعاوی ناشی از روابط کاری کارفرمایان با پیمانکاران، تحت حکومت قانون کار نیست، رسیدگی به این قبیل موضوعات خارج از صلاحیت محاکم اداره کار می‌باشد.
مطالبه پیمانکار از کارفرما خارج از صلاحیت اداره کار
مطالبه بهای موضوع پیمان توسط پیمانکار از کارفرما طبق قانون در صلاحیت هیأت حل اختلاف اداره کار نیست و باید در محاکم عمومی دادگستری مطرح شود.
دلیل این موضوع این است که اختلافات ناشی از قراردادهای پیمانکاری ماهیت حقوقی دارند و تابع قوانین مدنی و تجاری هستند، نه قانون کار.
بنابراین، پیمانکار برای دریافت حق‌الزحمه خود باید دادخواست حقوقی به دادگاه بدهد و نمی‌تواند موضوع را در اداره کار پیگیری کند. این موضوع در رویه قضایی نیز ثابت شده است.
پیام: قراردادهایی که منحصرا توسط شخص پیمانکار انجام می‌شود، از شمول ماده 38 قانون تامین اجتماعی مبنی بر تعهد کارفرما به پرداخت بیمه کارکنان خود خارج هستند.
عدم وجاهت قانونی اجبار کارگر به قرارداد با شرکت پیمانکار
بر اساس رای شعبه تجدیدنظر دیوان عدالت اداری، کارفرما (مانند آموزش و پرورش) نمی‌تواند کارگر را مجبور به انعقاد قرارداد با شرکت پیمانکار دیگر کند.
این اقدام فاقد وجاهت قانونی است و کارگر حق دارد مستقیماً با کارفرما قرارداد داشته باشد.
نمونه متن شکایت از پیمانکار
ریاست محترم دادگاه محترم عمومی حقوقی
با سلام
احتراماً به استحضار می‌رساند اینجانب … طی توافقی با خوانده (آقای/شرکت …) جهت انجام عملیات … در تاریخ … قرارداد/توافقی منعقد نمودم. متأسفانه نامبرده بدون انجام کامل تعهدات و بدون دلیل موجه، پروژه را رها نموده و موجب ورود خسارات مادی و معنوی به اینجانب گردیده است.
با عنایت به ماده ۴۶ و ۴۷ شرایط عمومی پیمان، و همچنین مستندات پیوست، تقاضای:
- صدور حکم به پرداخت خسارات وارده
- الزام خوانده به انجام تعهد یا فسخ قرارداد
- جبران خسارت تأخیر و هزینه دادرسی
را دارم.
برای تنظیم و پیگیری حرفه‌ای دادخواست شکایت از پیمانکار، توصیه می‌شود از خدمات جناب آقای رسول خیابانی، وکیل باتجربه و متخصص در دعاوی پیمانکاری و قراردادهای ساختمانی، بهره‌مند شوید
نحوه شکایت از استاد کار ساختمان
وکیل شکایت از پیمانکار اظهار میدارد:
برای شکایت از استادکار ساختمان، ابتدا مستندات خود مانند قرارداد، رسید پرداخت، پیامک‌ها و عکس‌های محل کار را جمع‌آوری کنید.
اگر قراردادی ندارید، می‌توانید با استناد به ادله غیرمستقیم مانند چت یا رسید واریز اقدام کنید
. در مرحله بعد، یک اظهارنامه رسمی از طریق سامانه ثنا برای استادکار ارسال نمایید. در صورت عدم پاسخ یا جبران خسارت، به دادگاه صلح (تا مبلغ100 میلیون تومان) یا دادگاه حقوقی مراجعه کنید. موضوع دعوا می‌تواند «مطالبه خسارت» یا «مطالبه وجه» باشد. در صورت نیاز، از دادگاه درخواست کارشناسی جهت تعیین میزان خسارت کنید. در نهایت، با استناد به مدارک و نظر کارشناس، حکم به نفع شما صادر خواهد شد.
وکیل قرارداد پیمانکاری
برای تنظیم، بررسی و پیگیری دعاوی مرتبط با قراردادهای پیمانکاری، می‌توانید از تخصص و تجربه وکیل خبره، جناب آقای رسول خیابانی بهره‌مند شوید.
ایشان با تسلط کامل بر قوانین قراردادها و شرایط عمومی پیمان، بهترین راهکارهای حقوقی را برای حفظ و استیفای حقوق شما ارائه می‌دهند.
سخن پایانی
شکایت از پیمانکار بسته به نوع پروژه، وجود یا عدم وجود قرارداد و نوع کارفرما (شخصی یا دولتی) دارای مسیرهای متفاوت حقوقی است. استناد به مفاد شرایط عمومی پیمان، جمع‌آوری مستندات و استفاده از مشاوره حقوقی تخصصی بهترین راه برای موفقیت در دعواست.
دیدگاه شما