دیوارکشی در حریم شهر
دیوارکشی در حریم شهر یکی از موضوعات مهم در حقوق شهری و شهرداری‌ها است. این موضوع نه‌تنها از نظر قانونی، بلکه از نظر حقوقی، اجتماعی و شهرسازی نیز اهمیت دارد. بسیاری از افراد و شرکت‌ها بدون آگاهی از قوانین، اقدام به دیوارکشی در حریم شهر می‌کنند که می‌تواند منجر به جریمه، تخریب و مشکلات حقوقی شود.
در این مقاله، به بررسی قوانین مربوط به دیوارکشی در حریم شهر، محدودیت‌های آن و تبعات قانونی می‌پردازیم.
حریم شهر و اهمیت آن
حریم شهر، محدوده‌ای است که در اطراف شهرها قرار دارد و برای کنترل توسعه شهری، جلوگیری از ساخت‌وسازهای غیرمجاز و حفظ کاربری‌های مشخص‌شده در طرح‌های شهری تعیین می‌شود. مطابق ماده ۹۹ قانون شهرداری‌ها، نظارت بر حریم شهر بر عهده شهرداری است و هرگونه ساخت‌وساز در این محدوده، بدون اخذ مجوز از مراجع ذی‌صلاح، تخلف محسوب می‌شود.
دیوارکشی در حریم شهر از منظر قانونی
بر اساس ماده ۱۰۰ قانون شهرداری‌ها، هرگونه ساخت‌وساز، از جمله دیوارکشی، در محدوده و حریم شهر بدون اخذ مجوز، ممنوع است و شهرداری می‌تواند دستور توقف عملیات را صادر کند.
همچنین در ماده ۵۶ قانون حفاظت از اراضی و جلوگیری از تغییر کاربری اراضی زراعی و باغ‌ها، هرگونه دیوارکشی که منجر به تغییر کاربری اراضی شود، نیاز به مجوز از کمیسیون تبصره یک ماده یک دارد.
محدودیت‌های دیوارکشی در حریم شهر
۱. نیاز به مجوز از شهرداری و کمیسیون ماده ۵
۲. ممنوعیت دیوارکشی در اراضی کشاورزی و منابع طبیعی بدون مجوز
۳. عدم امکان تغییر کاربری بدون طی مراحل قانونی
۴. احتمال قلع و قمع دیوارکشی‌های غیرمجاز توسط مراجع قضایی
مجازات و عواقب دیوارکشی غیرمجاز
طبق ماده ۳ قانون حفظ و گسترش فضای سبز شهری، در صورتی که دیوارکشی موجب تخریب فضای سبز یا باغات شود، مرتکب ملزم به جبران خسارت و بازگرداندن وضعیت به حالت اولیه خواهد شد.
همچنین شهرداری می‌تواند بر اساس ماده ۱۰۰ قانون شهرداری‌ها، رأی تخریب دیوار را از کمیسیون مربوطه بگیرد.
رای دیوان عدالت در خصوص دیوار کشی
اتخاذ تصمیم درباره دیوارکشی در حریم، خارج از مصادیق صلاحیت کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری میباشد.
کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری صلاحیت رسیدگی به تخلفات ساختمانی را دارد که عمدتاً شامل مواردی مانند ساخت‌وساز بدون پروانه، اضافه بنا، عدم رعایت اصول شهرسازی و ایمنی، تغییر کاربری غیرمجاز و مانند آن است.
برای دریافت راهکارهای قانونی دقیق در پرونده‌های مرتبط با شهرداری، مشاوره با وکیل متخصص شهرداری آقای رسول خیابانی که تجربه گسترده‌ای در این حوزه دارد، می‌تواند نقش مهمی در حل مشکلات حقوقی شما ایفا کند.
ارتباط با وکیل شهرداری: تماس با 09125514504
آیا دیوارکشی بدون پروانه نیاز به طرح در کمیسیون ماده ۱۰۰ دارد ؟
بله، دیوارکشی بدون پروانه در محدوده شهر تخلف ساختمانی محسوب شده و در صلاحیت کمیسیون ماده 100 شهرداری قرار دارد.
طبق ماده 100 قانون شهرداری‌ها، هرگونه ساخت‌وساز بدون اخذ پروانه، ازجمله احداث دیوار، نیاز به رسیدگی در این کمیسیون دارد. کمیسیون می‌تواند رأی به جریمه یا تخریب دیوار غیرمجاز بدهد.
اما استثنائاتی نیز وجود دارد:
✅ اگر دیوارکشی در خارج از محدوده شهری باشد، موضوع در صلاحیت کمیسیون ماده 99 قانون شهرداری‌ها است، نه کمیسیون ماده 100.
✅ اگر دیوارکشی صرفاً داخل ملک و بدون تجاوز به معابر عمومی باشد، معمولاً شهرداری سخت‌گیری کمتری دارد، اما همچنان ممکن است به دلیل نبود پروانه، مشمول جریمه شود.
✅ در برخی موارد، اگر دیوارکشی برای محصور کردن ملک کشاورزی باشد، علاوه بر شهرداری، ممکن است جهاد کشاورزی نیز ورود کند.
دیوار کشی اراضی زراعی
طبق قوانین مربوط به حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ‌ها، دیوارکشی اراضی زراعی در صورتی تغییر کاربری غیرمجاز محسوب می‌شود که موجب اخلال در فعالیت‌های کشاورزی و بهره‌برداری از زمین گردد.
نکات مهم در این زمینه:
✅ قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ‌ها (مصوب ۱۳۷۴ و اصلاحات بعدی) تأکید دارد که هرگونه تغییر کاربری بدون مجوز از جهاد کشاورزی ممنوع است.
✅ دیوارکشی به‌خودی‌خود تغییر کاربری محسوب نمی‌شود، مگر اینکه موجب ممانعت از تداوم تولید، بهره‌برداری و استمرار کشاورزی شود.
✅ برای دیوارکشی اراضی زراعی، اخذ مجوز از جهاد کشاورزی الزامی است تا مشخص شود که این اقدام مانعی برای فعالیت‌های کشاورزی ایجاد نمی‌کند.
✅ در صورت احراز تغییر کاربری غیرمجاز، کمیسیون ماده ۳ (وزارت جهاد کشاورزی) می‌تواند رأی به قلع‌وقمع بنا و جریمه صادر کند.
بنابراین، در صورتی که دیوارکشی صرفاً برای حفظ حریم و امنیت زمین باشد و به کشاورزی لطمه‌ای وارد نکند، معمولاً تغییر کاربری محسوب نمی‌شود، اما همچنان نیاز به مجوز دارد.
محدودیت دیوارکشی بر اساس ماده 16 قانون ایمنی راه‌ها و راه‌آهن
بر اساس ماده 16 قانون ایمنی راه‌ها و راه‌آهن (اصلاحی 1379)، احداث دیوار با ارتفاع بیش از یک متر در اراضی و مستحدثاتی که در فاصله 70 متری از انتهای حریم راه‌آهن، آزادراه‌ها و راه‌های اصلی قرار دارند، ممنوع است.
استثنا:
✅ در مناطق طوفان شن، مالکین می‌توانند با اخذ مجوز از وزارت راه و ترابری (ادارات راه یا راه‌آهن)، نسبت به احداث دیوارهای بلندتر اقدام نمایند.
عواقب تخلف:
❌ در صورت عدم رعایت این ممنوعیت، بر اساس تبصره‌های 1 و 2 ماده 6 همین قانون، با متخلفین برخورد قانونی خواهد شد.
بنابراین، افرادی که قصد دیوارکشی در این محدوده‌ها را دارند، باید قبل از هر اقدامی از ادارات مربوطه مجوز دریافت کنند تا مشمول جریمه یا تخریب دیوار نشوند.
تغییر کاربری اراضی زراعی و باغ ها درخارج از محدوده قانونی شهرها
طبق تبصره 1 ماده 1 قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ‌ها (مصوب 1374)، تغییر کاربری اراضی زراعی و باغ‌ها در خارج از محدوده قانونی شهرها و شهرک‌ها تنها در موارد ضروری و با تشخیص کمیسیون امکان‌پذیر است.
نکات مهم:
- کمیسیون مذکور برای تصمیم‌گیری در این زمینه باید دلایل قانع‌کننده‌ای برای ضرورت تغییر کاربری ارائه دهد، به‌ویژه در مناطقی که حفاظت از اراضی کشاورزی اهمیت زیادی دارد.
- در صورتی که تغییر کاربری برای استفاده غیرکشاورزی ضروری باشد (مانند ایجاد پروژه‌های زیربنایی یا عمومی)، کمیسیون می‌تواند مجوز تغییر کاربری صادر کند، ولی این امر باید در چارچوب قانون و با رعایت ضوابط خاص انجام شود.
- عدم رعایت این مقررات می‌تواند منجر به تخریب ساخت‌وسازها و اعمال جریمه گردد.
این قانون برای حفاظت از اراضی کشاورزی و ممانعت از تغییر کاربری‌های غیرمجاز طراحی شده است تا اراضی زراعی و باغ‌ها به‌عنوان منابع حیاتی حفظ شوند.
سخن پایانی
دیوارکشی در حریم شهر، یک اقدام حقوقی حساس است که نیازمند اخذ مجوزهای قانونی از شهرداری و سایر مراجع مربوطه است. هرگونه دیوارکشی در حریم شهر بدون مجوز، علاوه بر تخلف قانونی، می‌تواند منجر به تخریب، جریمه و پیگیری قضایی شود. برای جلوگیری از مشکلات حقوقی، قبل از هرگونه اقدام، با یک وکیل متخصص در امور شهری مشورت کنید.
دیدگاه شما