اعاده دادرسی به دلیل سند مکتوم
اعاده دادرسی یکی از مهمترین روشهای فوقالعاده اعتراض به احکام قطعی است که در قانون آیین دادرسی مدنی پیشبینی شده است. یکی از دلایل اصلی درخواست اعاده دادرسی، کشف سند مکتوم است. در این مقاله، مفهوم، شرایط و نحوه ارائه درخواست اعاده دادرسی بر اساس سند مکتوم را بررسی میکنیم.
مفهوم سند مکتوم در اعاده دادرسی
سند مکتوم به مدرکی مهم و مؤثر گفته میشود که در زمان دادرسی از دید دادگاه پنهان مانده و کشف آن میتواند نتیجه پرونده را تغییر دهد. این اسناد معمولاً شامل مدارکی هستند که به هر دلیل در زمان رسیدگی ارائه نشدهاند، اما پس از صدور حکم قطعی، در اختیار محکومعلیه یا محکومله قرار میگیرند.
برخی از مصادیق سند مکتوم
- اسناد اداری یا رسمی که از دسترس خواهان یا خوانده خارج بودهاند: مثلاً فردی به دلیل عدم دسترسی به یک سند رسمی در دادرسی اول نتوانسته از آن استفاده کند، اما بعداً به آن دست پیدا کرده است.
- قرارداد یا مدرکی که طرف مقابل آن را کتمان کرده است: اگر یک طرف قرارداد، سندی را که به نفع طرف دیگر است مخفی کرده و بعداً این سند به دست آمده باشد، میتوان از آن بهعنوان سند مکتوم جهت اعاده دادرسی استفاده کرد.
- احکام یا آرایی که در حین دادرسی ارائه نشدهاند: مثلاً حکم فسخ یک قرارداد که در زمان دادرسی قبلی صادر شده ولی به اطلاع محکمه نرسیده است.
- نامههای رسمی، گزارشهای کارشناسی و مکاتباتی که در دسترس نبودهاند: مثلاً نامهای از یک اداره که اثباتکننده یک حق یا تکلیف بوده ولی در زمان دادرسی اولیه ارائه نشده است.
شرایط قبول اعاده دادرسی به جهت وجود سند مکتوم
قبول اعاده دادرسی بر مبنای سند مکتوم تنها در صورتی امکانپذیر است که شرایط زیر احراز شود:
- احراز حقانیت مدعی: سند ارائهشده باید نشاندهنده حقانیت شخص متقاضی اعاده دادرسی باشد و تأثیر مستقیم در نتیجه پرونده داشته باشد.
- وجود خارجی سند در زمان دادرسی: سند مکتوم باید در زمان رسیدگی اولیه وجود داشته باشد، اما بنا به دلایلی ارائه نشده باشد.
- اثبات مکتوم ماندن سند: متقاضی باید اثبات کند که سند موردنظر در اختیار وی نبوده یا دسترسی به آن ممکن نبوده است و پس از صدور حکم، کشف یا ارائه شده است.
❌ نکته مهم:
اسنادی که در زمان دادرسی وجود خارجی نداشتهاند و پس از صدور حکم، توسط اداره ثبت اسناد و املاک یا سایر مراجع صادر شدهاند، مشمول عنوان سند مکتوم نبوده و مبنای اعاده دادرسی قرار نمیگیرند.
مراحل درخواست اعاده دادرسی با استناد به سند مکتوم
- تنظیم دادخواست رسمی: متقاضی باید دادخواست خود را به همراه مدارک لازم تنظیم کند.
- ارائه دادخواست به دادگاه صادرکننده حکم قطعی: این دادخواست به همان دادگاهی که رأی قطعی را صادر کرده ارائه میشود.
- بررسی اولیه توسط دادگاه: دادگاه صحت و اعتبار سند ارائهشده را بررسی میکند.
- صدور قرار قبولی یا رد اعاده دادرسی: اگر سند معتبر باشد، رسیدگی مجدد آغاز خواهد شد.
نظریه مشورتی سند مکتوم
نظریه مشورتی شماره 7/1403/220 مورخ 1403/06/17
منظور از سند مکتوم موضوع بند 7 ماده 426 قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379، سندی است که در جریان دادرسی منتهی به صدور رای، به صورت واقعی مکتوم بوده و در طی این فرآیند، سند در اختیار مستدعی دادرسی نبوده است و مکتوم داشتن سند از سوی طرف دعوا و یا باعث کتمان شدن آن؛ آنگونه که سابقاً در بند 7 ماده 592 قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1318 آمده بود، شرط نیست؛
اطلاق بند 7 ماده 426 یادشده و همچنین حکم مقرر در ماده 430 قانون صدرالذکر در مورد ابتدای مهلت درخواست اعاده دادرسی در فرض مکتوم بودن سند که از زمان وصول یا اطلاع از وجود سند تعیین شده است، موید این دیدگاه است.
عدم پذیرش استشهادیه بهعنوان سند مکتوم در اعاده دادرسی
استشهادیه مکتوبی که بعداً ارائه شود، مصداق سند مکتوم موضوع ماده 426 قانون آیین دادرسی مدنی نیست و نمیتوان بر اساس آن درخواست اعاده دادرسی را پذیرفت.
دلایل عدم پذیرش استشهادیه بهعنوان سند مکتوم
- ماهیت استشهادیه (شهادت کتبی):
استشهادیه معمولاً شامل اظهارات شاهدان است که در هر زمان قابل تهیه و ارائه است. در حالی که سند مکتوم باید در زمان دادرسی موجود بوده ولی به دلایلی ارائه نشده باشد، استشهادیه چنین ویژگیای ندارد و میتوان آن را بعداً تنظیم کرد. - عدم اثبات کشف جدید:
بر خلاف اسناد رسمی یا مدارکی که بهطور ناخواسته از دسترس طرفین خارج بودهاند، استشهادیه مدرک جدیدی محسوب نمیشود، بلکه گواهی اشخاصی است که در هر زمان میتوان آن را تهیه کرد. این در حالی است که سند مکتوم باید در زمان دادرسی وجود داشته ولی در اختیار متقاضی نبوده باشد. - اصل عدم قابلیت اعاده دادرسی بر اساس شهادت شهود:
شهادت شهود اصولاً دلیل جدیدی برای اعاده دادرسی محسوب نمیشود و صرفاً میتواند بهعنوان اماره قضایی مورد استناد قرار گیرد، نه سند مکتوم. قانونگذار در ماده 426 ق.آ.د.م، صرفاً از “اسناد” نام برده و استشهادیه (که نوعی شهادت محسوب میشود) را در زمره این اسناد قرار نداده است.
مشاوره با بهترین وکیل اعاده دادرسی، مانند آقای رسول خیابانی، میتواند نقش تعیینکنندهای در تنظیم دادخواست صحیح و ارائه مستندات قوی برای افزایش شانس پذیرش اعاده دادرسی داشته باشد.
ارتباط با بهترین وکیل اعاده دادرسی: تماس با 09125514504
رد اعاده دادرسی با استناد به دادنامه موجود
در اعاده دادرسی به استناد سند مکتوم، اگر سند مورد ادعا یک دادنامه صادره از دادگاه کیفری باشد که قبل از صدور رأی موضوع اعاده دادرسی وجود داشته و متقاضی اعاده دادرسی از آن مطلع بوده، چنین سندی مشمول عنوان سند مکتوم نخواهد بود.
✅ دلیل رد درخواست:
چون سند مذکور در زمان دادرسی اولیه موجود بوده و متقاضی نیز از آن آگاه بوده است، ولی به آن استناد نکرده، دیگر نمیتوان آن را سند مکتوم تلقی کرد. به همین دلیل، درخواست اعاده دادرسی در این فرض محکوم به رد خواهد بود.
ابطال اعاده دادرسی به دلیل وجود فتوکپی سند در پرونده
اگر فتوکپی سندی پیش از صدور رأی در پرونده موجود باشد، وصف مکتوم بودن آن زایل شده و نمیتواند مبنای اعاده دادرسی قرار گیرد. زیرا دادگاه به آن دسترسی داشته و فرض بر این است که امکان استناد به آن وجود داشته است. مگر اینکه اثبات شود سند بهصورت متقلبانه از نظر دادگاه مخفی شده است.
نمونه دادخواست اعاده دادرسی (بند ۷ ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی)
ریاست محترم دادگاه …
با سلام،
احتراماً، اینجانب … به موجب دادنامه شماره … صادره از شعبه … محکوم شدهام. نظر به اینکه سند مؤثر در دعوا که در زمان رسیدگی مکتوم بوده، اخیراً به دست آمده است، مستند به بند ۷ ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی، تقاضای اعاده دادرسی را دارم.
محل امضا و نام متقاضی
⚠ این صرفاً یک نمونه جهت آشنایی است. برای تنظیم دقیق و تخصصی دادخواست، حتماً با آقای رسول خیابانی وکیل متخصص در اعاده دادرسی مشورت نمایید.
تنظیم دادخواست اعاده دادرسی: تماس با 09125514504
وکیل متخصص اعاده دادرسی
وکیل متخصص اعاده دادرسی فردی است که دانش و تجربه کافی در زمینه اعتراض به احکام قطعی را دارد و میتواند با استناد به ادله قانونی، درخواست اعاده دادرسی را به درستی تنظیم و ارائه کند.
این وکیل با بررسی پرونده، دلایل جدید و مستندات مکتوم را شناسایی کرده و از حقوق موکل خود به بهترین شکل دفاع میکند. آشنایی با رویههای دادگاه و تسلط بر قوانین آیین دادرسی مدنی و کیفری از ویژگیهای مهم اوست.
داشتن یک وکیل باتجربه در این زمینه میتواند احتمال موفقیت در اعاده دادرسی را افزایش دهد. یکی از وکلای متخصص در این حوزه، آقای رسول خیابانی است.
سخن پایانی
اعاده دادرسی بر اساس کشف سند مکتوم یک راهکار قانونی برای اصلاح احکام قطعی است. این روش به افراد اجازه میدهد که در صورت دستیابی به مدارک جدید، از دادگاه تقاضای رسیدگی مجدد داشته باشند. با توجه به پیچیدگیهای قانونی این فرایند، مشاوره با وکیل متخصص میتواند شانس موفقیت را افزایش دهد.
دیدگاه شما