اثبات وقوع بیع خودرو
بیع خودرو یکی از رایج‌ترین معاملات است که در برخی موارد میان خریدار و فروشنده اختلافاتی درباره تحقق معامله، تعهدات طرفین یا انتقال سند پیش می‌آید. در چنین شرایطی، اثبات وقوع بیع خودرو از اهمیت بالایی برخوردار است. این مقاله به بررسی راه‌های اثبات وقوع بیع خودرو، مستندات موردنیاز و نکات حقوقی مرتبط می‌پردازد.
مفهوم بیع خودرو و ارکان آن
بیع خودرو به معنای انتقال مالکیت خودرو از فروشنده به خریدار در قبال پرداخت ثمن است. مطابق ماده ۳۳۸ قانون مدنی، بیع عقدی است که به‌محض توافق طرفین بر خودرو و قیمت آن، منعقد و الزام‌آور می‌شود. ارکان اساسی این عقد شامل موارد زیر است:
- ایجاب و قبول: توافق بین خریدار و فروشنده
- مبیع (مال مورد معامله): خودرو با مشخصات تعیین‌شده
- ثمن (قیمت): مبلغی که خریدار متعهد به پرداخت آن است
روش‌های اثبات وقوع بیع خودرو
در صورت بروز اختلاف، خریدار یا فروشنده باید وقوع معامله را در دادگاه اثبات کنند. مهم‌ترین روش‌های اثبات بیع خودرو عبارت‌اند از:
۱. مبایعه‌نامه یا قرارداد مکتوب
یکی از بهترین راه‌های اثبات بیع خودرو، ارائه مبایعه‌نامه یا قرارداد کتبی بین خریدار و فروشنده است. این سند باید شامل مشخصات خودرو، مبلغ معامله، نحوه پرداخت، تعهدات طرفین و زمان انتقال سند باشد.
۲. شهادت شهود
در صورتی که قرارداد مکتوب وجود نداشته باشد، شهادت شهود می‌تواند به عنوان یکی از ادله اثبات دعوا استفاده شود. شهود باید در جریان معامله بوده و بتوانند جزئیات آن را توضیح دهند.
۳. رسید پرداخت وجه
چنانچه خریدار مبلغی را به عنوان بیعانه یا ثمن معامله پرداخت کرده باشد، ارائه رسید بانکی، فیش واریز یا هر مدرک پرداختی دیگر می‌تواند وقوع معامله را ثابت کند.
۴. پرینت پیامک‌ها و مکاتبات طرفین
در برخی موارد، چت‌های واتساپ، پیامک‌ها یا ایمیل‌های رد و بدل شده بین طرفین، که در آن‌ها به معامله خودرو اشاره شده است، می‌تواند به عنوان قرینه‌ای برای اثبات وقوع بیع استفاده شود.
۵. سوابق بیمه و عوارض شهرداری
گاهی تغییر اطلاعات مالکیت در بیمه‌نامه خودرو یا پرداخت عوارض شهرداری توسط خریدار، قرینه‌ای بر وقوع معامله و تصرف خریدار بر خودرو محسوب می‌شود.
مشکلات رایج در اثبات بیع خودرو
برخی از چالش‌های رایج در این دعاوی عبارت‌اند از:
- عدم تنظیم مبایعه‌نامه رسمی: بسیاری از معاملات خودرو بدون قرارداد کتبی انجام می‌شود که اثبات آن را دشوار می‌کند.
- پرداخت وجه بدون دریافت رسید: در صورت واریز نقدی وجه، خریدار باید بتواند از طریق شاهد یا سایر مدارک، پرداخت را ثابت کند.
- امتناع فروشنده از انتقال سند: در برخی موارد، فروشنده پس از دریافت مبلغ، از انتقال سند خودداری می‌کند که در این صورت، خریدار می‌تواند دادخواست الزام به تنظیم سند رسمی ارائه دهد.
قابلیت استماع دعوای اثبات وقوع بیع در دادگاه
شعبه 8 دادگاه تجدیدنظر استان تهران در دادنامه شماره 9509970220800268 خود بیان داشته است:
عقد بیع از عقودی است که تابع اراده متعاقدین بوده و دادگاه نمی تواند در آن مدخلیتی داشته باشد؛ بنابراین دعوی اثبات وقوع بیع از امور ترافعی نبوده و قابل استماع در محاکم دادگستری نیست.
ولیکن بنظر نگارنده این استدلال ناصواب می باشد زیرا که:
اگرچه عقد بیع تابع اراده متعاقدین است، اما در مواردی که یکی از طرفین وقوع بیع را انکار کند یا اختلافی در تحقق آن وجود داشته باشد، دعوای اثبات وقوع بیع به عنوان یک امر ترافعی قابل طرح در دادگاه خواهد بود. بنابراین، برخلاف این نظر، در شرایطی که خریدار یا فروشنده برای احقاق حق خود نیاز به اثبات وقوع معامله داشته باشد، طرح این دعوا در محاکم دادگستری امکان‌پذیر است.
در تآئید این مطلب شعبه 15 دادگاه تجدیدنظر استان تهران در دادنامه شماره 9209970221500651 اعلام می دارد:
” دعوای اثبات بیع درخصوص اموال منقول، بر خلاف اموال غیر منقول قابل استماع است.”
الزام به تنظیم سند در صورت انتقال خودرو به شخص ثالث
در صورتی که محکوم‌علیه پیش از اجرای حکم، خودرو را به صورت رسمی به شخص ثالث منتقل کرده باشد، امکان اجرای حکم الزام به تنظیم سند وجود ندارد. در این حالت، محکوم‌له باید با طرح دعوای ابطال سند رسمی علیه منتقل‌الیه و اخذ دستور موقت، از انتقال مجدد خودرو جلوگیری کند.
استعلام:
حکم قطعی بر اثبات وقوع بیع و الزام به تنظیم سند رسمی خودرو صادر شده است. در مرحله اجرای حکم مشخص شده محکوم‌علیه در مرحله دادرسی و پیش از قطعیت رای، خودرو را به شخص ثالث به صورت رسمی انتقال داده است. در حال حاضر که محکوم‌له اصرار بر اجرای رای و توقف خودرو و انتقال سند به نام خود دارد و خودرو نیز در ید و به نام ثالث است، خواهشمند است اعلام فرمایید آیا رای صادره قابلیت اجرا دارد؟
آیا واحد اجرای احکام می‌تواند به استناد ماده 44 قانون اجرای احکام مدنی مصوب 1356 مبادرت به ابطال سند و استرداد خودرو از شخص ثالث بنماید و یا آنکه محکوم‌له باید مجدد طرح دعوا کند؟
نظریه مشورتی شماره 7/1402/768 مورخ 1402/09/14 اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
در فرض سوال که محکوم‌علیه پیش از اجرای حکم، پلاک و سند رسمی خودرو موضوع حکم را به شخص ثالث انتقال داده است، با توجه به اینکه حسب مقررات راهنمایی و رانندگی، برای انتقال رسمی خودرو و تعویض پلاک، مالکیت رسمی انتقال‌دهنده ضروری است، امکان توقیف خودرو و تنظیم سند و اجرای حکم وجود ندارد و فرض سوال از شمول ماده 44 قانون اجرای احکام مدنی مصوب 1356 خارج است و بر این اساس، محکوم‌له باید دعوای ابطال سند رسمی را علیه منتقل‌الیه یادشده اقامه کند و به منظور جلوگیری از حدوث وضعیت مشابه، با اخذ دستور موقت مبنی بر منع انتقال خودرو، مانع انتقال آن به شخص دیگری شود.
بررسی جعل در تنظیم قرارداد کتبی بدون حضور فروشنده
صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/04/31
برگزار شده توسط: استان خراسان رضوی/ شهر کاشمر
پرسش
چنانچه عقد بیع نسبت به یک دستگاه خودرو بین دو نفر به صورت شفاهی منعقد و قبض و اقباض نیز صورت گیرد ولی خریدار بعدا که جهت اثبات وقوع عقد مذکور نیاز به قرارداد کتبی دارد خود بدون اطلاع و حضور فروشنده قرارداد کتبی تنظیم و از طرف فروشنده نیز امضا نماید آیا نامبرده مرتکب جعل شده یا خیر؟
نظر هیئت عالی
با توجه به قید صریح قصد تقلب در آخر ماده 523 قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 (تعزیرات) در صورتیکه ساختن سند (بیع نامه عادی) به قصد تقلب و وارد آمدن خسارت به دیگری نبوده و با واقعیت و حقیقت انطباق داشته باشد، موضوع بزه جرم منتفی است و عمل به احتیاط اقتضای پذیرش نظریه اکثریت قضات محترم را دارد.
نمونه رأی اثبات وقوع عقد بیع خودرو
شماره دادنامه: …
تاریخ: …
مرجع رسیدگی: شعبه 21 دادگاه عمومی حقوقی …
خواهان: … (مشخصات خریدار)
خوانده: … (مشخصات فروشنده)
خواسته: اثبات وقوع عقد بیع و الزام به تنظیم سند رسمی
رأی دادگاه
در خصوص دعوای خواهان با وکالت رسول خیابانی به طرفیت خوانده مبنی بر اثبات وقوع عقد بیع یک دستگاه خودرو به شماره انتظامی … و الزام خوانده به تنظیم سند رسمی انتقال، با توجه به اینکه خواهان برای اثبات ادعای خود به رسید پرداخت ثمن معامله، شهادت شهود، پرینت پیامک‌های ارسالی و استعلام از راهور ناجا استناد کرده است و با بررسی مستندات ارائه‌شده، وقوع عقد بیع محرز می‌باشد، بنابراین دعوای خواهان وارد تشخیص داده شده و مستند به مواد 10، 190، 219 و 220 قانون مدنی و ماده 198 قانون آیین دادرسی مدنی، حکم به اثبات وقوع عقد بیع و الزام خوانده به تنظیم سند رسمی خودرو به نام خواهان صادر و اعلام می‌گردد.
رأی صادره حضوری بوده و ظرف مدت 20 روز از تاریخ ابلاغ، قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاه تجدیدنظر استان می‌باشد.
رئیس/دادرس شعبه21 دادگاه عمومی حقوقی
نمونه دادخواست اثبات وقوع عقد بیع خودرو
دادخواست اثبات وقوع عقد بیع خودرو زمانی مطرح می‌شود که یکی از طرفین (معمولاً خریدار) ادعا دارد که معامله خودرو انجام شده، اما طرف مقابل (معمولاً فروشنده) آن را انکار می‌کند یا از اجرای تعهدات خود، مانند تنظیم سند رسمی، خودداری می‌نماید. در این دادخواست، خواهان باید وجود توافق بر سر بیع (قیمت و مبیع)، پرداخت ثمن یا تحویل خودرو و دلایل و مستندات مانند رسید، شاهد یا پیامک‌ها را ارائه دهد. در صورت اثبات وقوع عقد، دادگاه حکم به الزام به تنظیم سند رسمی یا سایر تعهدات قراردادی خواهد داد.
مشاوره حقوقی اثبات وقوع عقد بیع خودرو ، با توجه به پیچیدگی‌های حقوقی و نیاز به ارائه مستندات قوی، موجب افزایش شانس موفقیت در دعوا و تسریع روند رسیدگی می‌شود.
تنظیم دادخواست و لایحه اثبات وقوع بیع: تماس با 09125514504
وکیل اثبات وقوع بیع خودرو
وکیل اثبات وقوع بیع خودرو فردی است که با دانش حقوقی و تجربه در دعاوی مربوط به عقود و معاملات، به ویژه اثبات وقوع عقد بیع خودرو، از حقوق موکل خود دفاع می‌کند. در بسیاری از موارد، یکی از طرفین معامله، به‌ویژه فروشنده، منکر وقوع بیع می‌شود یا از اجرای تعهدات خود مانند تحویل خودرو، تنظیم سند رسمی یا دریافت ثمن معامله خودداری می‌کند.
وکیل در این‌گونه دعاوی با استناد به اسناد و مدارک مانند رسید پرداخت ثمن، شهادت شهود، پیامک‌ها، مکاتبات و سایر ادله اثبات دعوا، اقدام به طرح دادخواست در دادگاه می‌کند. همچنین، در صورت انتقال خودرو به شخص ثالث، وکیل می‌تواند برای ابطال سند رسمی و جلوگیری از انتقال مجدد خودرو از طریق دستور موقت اقدام نماید.
استفاده از وکیل در این دعاوی، به دلیل پیچیدگی‌های حقوقی و اثباتی، موجب تسریع در روند رسیدگی و افزایش احتمال موفقیت در دعوا خواهد شد.
نتیجه‌گیری
اثبات وقوع بیع خودرو در شرایطی که فروشنده یا خریدار منکر انجام معامله شود، نیازمند ارائه اسناد مکتوب، رسیدهای پرداخت، شهادت شهود یا سایر قرائن و مدارک معتبر است. برای جلوگیری از مشکلات حقوقی، توصیه می‌شود که معاملات خودرو حتماً با تنظیم مبایعه‌نامه رسمی و دریافت رسید پرداخت وجه انجام شود تا در صورت اختلاف، اثبات بیع و الزام طرف مقابل به انجام تعهدات، امکان‌پذیر باشد.
بدون دیدگاه