در نظام مالیاتی ایران، رسیدگی به اختلافات بین مؤدیان و سازمان امور مالیاتی از طریق هیات حل اختلاف مالیاتی انجام میشود.
اما اگر مؤدی نسبت به رأی صادره معترض باشد، قانون امکان اعتراض به رأی هیأت حل اختلاف مالیاتی را پیشبینی کرده است.
در این مقاله، ضمن معرفی ساختار و وظایف هیأت، به بررسی شرایط اعتراض، مهلت قانونی، نحوه دفاع و نمونه متن اعتراض خواهیم پرداخت.
هیأت حل اختلاف مالیاتی چیست
هیأت حل اختلاف مالیاتی نهادی نیمهقضایی است که برای رسیدگی به اختلافات بین مؤدیان و اداره مالیات تشکیل میشود.
این هیأت پس از صدور برگ تشخیص و اعتراض مؤدی، تشکیل جلسه داده و با استماع دفاعیات، رأی نهایی را صادر میکند.
اعضای هیات حل اختلاف مالیاتی
به موجب ماده ۲۴۴ قانون مالیاتهای مستقیم (اصلاحی ۱۴۰۰/۰۳/۰۲) مرجع رسیدگی به کلیه اختلافهای مالیاتی، به جز مواردی که در قانون مرجع دیگری پیشبینی شده باشد، را هیأت حل اختلاف مالیاتی تعیین کرده است.
هر هیأت حل اختلاف مالیاتی از سه نفر تشکیل میشود:
- یک نفر نماینده سازمان امور مالیاتی کشور؛
- یک نفر از میان قضات بازنشسته یا حقوقدانان مطلع در امور مالیاتی با شرط وثاقت و امانت، که به درخواست سازمان امور مالیاتی و انتخاب رئیس کل دادگستری هر استان تعیین میشود؛
- یک نفر نماینده از مراجع تخصصی مانند اتاق بازرگانی، اصناف، جامعه حسابداران رسمی، کانون وکلا و سایر نهادهای مرتبط که برای مدت سه سال منصوب میشود. مودی هنگام اعتراض نماینده خود را معرفی میکند و در صورت عدم معرفی، نمایندهای متناسب با فعالیت مؤدی انتخاب خواهد شد.
تبصره ۱ – جلسات هیأت با حضور هر سه عضو رسمیت مییابد و رأی هیأت با اکثریت آراء قطعی و لازمالاجرا است، ولی نظر اقلیت باید در متن رأی قید شود
مراحل هیات های مالیاتی
مراحل هیأتهای مالیاتی شامل ثبت درخواست اعتراض مؤدی به برگ تشخیص مالیاتی، تشکیل جلسه هیأت با حضور اعضا برای بررسی مدارک و دفاعیات، و صدور رأی نهایی است.
پس از صدور رأی هیأت بدوی، مؤدی میتواند ظرف مهلت قانونی اعتراض خود را به هیأت تجدیدنظر ارائه دهد.
این روند باعث حل و فصل اختلافات مالیاتی به صورت تخصصی و منصفانه میشود.
ارسال پرونده به هیأت حل اختلاف مالیاتی پس از نقض رأی
زمانی که رای مالیاتی در مراجع بالاتر نقض شود، پرونده جهت صدور رأی نهایی به هیأت حل اختلاف مالیاتی همعرض ارجاع میگردد.
این مرحله به منظور رسیدگی مجدد و بررسی دقیقتر موضوع مالیاتی انجام میشود.
ارسال پرونده به هیأت حل اختلاف، فرصتی دوباره برای مؤدیان جهت ارائه دفاعیات و مستندات فراهم میکند.
قانون جدید هیات حل اختلاف مالیاتی
در سال ۱۴۰۲، اصلاحات جدیدی در قانون مالیاتهای مستقیم ایران در زمینه هیأتهای حل اختلاف مالیاتی اعمال شد که مهمترین آنها عبارتند از:
- تشکیل هیأتهای حل اختلاف مالیاتی: هیأتهای حل اختلاف مالیاتی بهمنظور رسیدگی به اختلافات مالیاتی بین مؤدیان و سازمان امور مالیاتی تشکیل میشوند.
- اعضای هیأتهای حل اختلاف مالیاتی: اعضای این هیأتها شامل نمایندگان سازمان امور مالیاتی، اتاق بازرگانی و اصناف، و قوه قضائیه میباشند.
- نحوه دفاع در هیأتهای حل اختلاف مالیاتی: مؤدیان میتوانند با ارائه مستندات و مدارک خود، از حقوق خود دفاع کنند.
- مهلت اعتراض به رأی هیأتهای حل اختلاف مالیاتی: مؤدیان میتوانند ظرف مدت ۲۰ روز پس از ابلاغ رأی، اعتراض خود را به هیأت تجدیدنظر تسلیم کنند.
- سامانه نوبتدهی و انتخاب تصادفی اعضا: از ابتدای سال ۱۴۰۲، سامانهای برای نوبتدهی به هیأتهای حل اختلاف مالیاتی و انتخاب تصادفی اعضا راهاندازی شده است تا شفافیت و عدالت در رسیدگیها افزایش یابد.
این اصلاحات بهمنظور بهبود فرآیند رسیدگی به اختلافات مالیاتی و افزایش شفافیت در تصمیمگیریها انجام شده است
نحوه دفاع در هیات حل اختلاف مالیاتی
دفاع مؤثر در جلسات هیأت مستلزم آمادگی کامل است. پیشنهاد میشود موارد زیر رعایت گردد:
- مطالعه دقیق برگ تشخیص مالیاتی
- ارائه مدارک مثبته شامل دفاتر قانونی، فاکتورها، قراردادها و پرینت حساب
- ارائه دفاعیه کتبی حقوقی تنظیمشده توسط کارشناس مالیاتی یا وکیل
- حضور مؤدی یا نماینده قانونی وی در جلسه برای توضیحات شفاهی
- در صورت عدم حضور مؤدی، هیأت میتواند رأی را غیابی صادر کند که اعتراض به آن سختتر خواهد بود.
🔍 نکته مهم: مشاوره با وکیل متخصص میتواند مسیر دفاع را متحول کند.
آقای رسول خیابانی، وکیل مالیاتی، با تجربه در پروندههای مالیاتی آماده ارائه راهکار حرفهای برای موفقیت در هیأت است.
مهلت اعتراض به رأی هیات حل اختلاف مالیاتی
مطابق ماده ۲۴۷ قانون مالیاتهای مستقیم، مؤدی ظرف ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ رأی هیأت بدوی میتواند اعتراض خود را به رأی صادره تسلیم نماید.
پس از ثبت اعتراض، پرونده برای رسیدگی به هیأت تجدیدنظر حل اختلاف مالیاتی ارجاع میشود که این بار رأی آن قطعی و لازمالاجراست.
فرم اعتراض به رأی هیآت حل اختلاف مالیاتی بدوی
برای اعتراض به رأی، باید فرم مخصوصی که سازمان امور مالیاتی در دفاتر خود ارائه میدهد را تکمیل و به همراه مدارک ضمیمه، تحویل دهید. در این فرم باید مشخصات مؤدی، شماره پرونده، دلایل اعتراض و مستندات ذکر شود.
💡 پیشنهاد: حتماً یک لایحه حقوقی یا دفاعیه توسط وکیل دعاوی مالیاتی ضمیمه فرم اعتراض نمایید تا شانس تجدیدنظر مؤثر افزایش یابد.
نمونه متن اعتراض به رای هیات حل اختلاف مالیاتی
در ادامه یک نمونه لایحه اعتراض به رأی هیأت بدوی جهت استفاده مؤدیان آمده است:
ریاست محترم هیأت تجدیدنظر حل اختلاف مالیاتی
با احترام؛
اینجانب …………… به شماره پرونده مالیاتی …………… نسبت به رأی صادره از هیأت بدوی به شماره …………… مورخ …………… که طی آن مبلغ …………… ریال بهعنوان مالیات قطعی اعلام شده، اعتراض دارم.
دلیل اصلی اعتراض، عدم رعایت مواد ۹۵ و ۹۷ قانون مالیاتهای مستقیم در رسیدگی بوده و مدارک مستند اینجانب از جمله دفاتر پلمبشده، صورتحسابهای رسمی و گزارش حسابدار رسمی نادیده گرفته شده است.
لذا تقاضامندم با بررسی مستندات پیوست، رأی صادره نقض و تصمیم عادلانه اتخاذ گردد.
با احترام
امضاء – تاریخ
⚠️ توجه: این متن صرفاً یک نمونه کلی جهت آشنایی است؛
برای تنظیم لایحه دقیق و متناسب با پرونده خود، حتماً با وکیل مالیاتی متخصص مانند آقای رسول خیابانی مشورت نمایید.
نمونه رای هیات حل اختلاف مالیاتی
برای آشنایی بیشتر، نمونهای از رأی هیأت بدوی:
شماره رأی: ۱۴۰۳۴۵۶
تاریخ: ۱۴۰۴/۰۳/۲۰
موضوع: رسیدگی به برگ تشخیص مالیات عملکرد سال ۱۴۰۲
رأی: با توجه به بررسی دفاتر و مدارک ارائهشده از سوی مؤدی و نظر اکثریت اعضای هیأت، مالیات قطعی به مبلغ ۲۵۰ میلیون ریال تعیین میشود.
این رأی ظرف ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ، قابل اعتراض در هیأت تجدیدنظر است.
شورای عالی مالیاتی
مطابق ماده ۲۵۱ قانون اصلاح موادی از قانون مالیاتهای مستقیم مصوب ۲۷/۱۱/۸۰، مرجع رسیدگی و شکایت از آرای قطعی صادره توسط هیأت حل اختلاف مالیاتی، شورای عالی مالیاتی تعیین شده است.
این شورا بهعنوان نهادی تخصصی و بالادستی، وظیفه بررسی مجدد پروندهها و رسیدگی به اعتراضات مالیاتی مؤدیان را برعهده دارد.
بنابراین، در صورت عدم رضایت از رأی هیأت حل اختلاف، مؤدی میتواند شکایت خود را به شورای عالی مالیاتی ارائه نماید تا موضوع به طور دقیقتر و کارشناسی شده بررسی شود.
مهلت اعتراض به شورای عالی مالیاتی
مهلت اعتراض به آرای صادره از سوی شورای عالی مالیاتی طبق ماده ۲۵۱ قانون مالیات مستقیم ظرف ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ رأی تعیین شده است.
مؤدیان باید در این مدت اعتراض خود را به مراجع ذیصلاح ارائه کنند تا درخواستشان بررسی شود.
نمونه لایحه مالیاتی تراکنش بانکی
نمونه لایحه مالیاتی تراکنش بانکی باید شامل معرفی طرفین، شرح موضوع تراکنش و دلایل عدم وقوع جرم مالیاتی یا اثبات مشروعیت تراکنش باشد.
در این لایحه باید به مفاد قانون مالیاتهای مستقیم و آییننامههای مرتبط استناد شود و مستندات بانکی و قراردادهای مرتبط بهصورت دقیق ارائه گردد.
همچنین باید با رعایت فرمت قانونی و ادبیات حقوقی نگارش شده و مستدل و مستند باشد. در پایان درخواست رد یا تعدیل مالیات یا رفع مسدودی حساب مطرح میشود.
جهت تنظیم لایحه کامل، تخصصی و فنی میتوانید با وکیل دعاوی مالیاتی، آقای رسول خیابانی مشورت نمایید.
وکیل دعاوی مالیاتی
دعاوی مالیاتی بهدلیل تغییرات مستمر مقررات و ابهام در تفسیر قوانین، بسیار پیچیده و تخصصی هستند.
موضوعاتی مانند نحوه رسیدگی در هیأتهای حل اختلاف، جرایم مالیاتی و مالیات بر تراکنشها نیاز به دانش عمیق دارند.
وکیل متخصص با اشراف بر فرآیندهای اداری و حقوقی، از منافع مؤدی در برابر سازمان مالیاتی دفاع میکند.
📌 رسول خیابانی، وکیل پایه یک دادگستری و کارشناس دعاوی مالیاتی، همراهی مطمئن در مسیر دفاع از حقوق مالیاتی شما.
سخن پایانی
اعتراض به رأی هیأت حل اختلاف مالیاتی، حق قانونی هر مؤدی است.
برای موفقیت در این مسیر، آگاهی از قوانین، تهیه مستندات کامل و تنظیم لایحه دفاعیه حقوقی الزامی است.
استفاده از مشاوره وکلای متخصص در امور مالیاتی میتواند به کاهش مبلغ مالیات و احقاق حق کمک شایانی کند.
پرسش های متداول
مهلت اعتراض به رأی هیأت حل اختلاف مالیاتی چقدر است؟
مؤدیان باید ظرف ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ رأی هیأت بدوی اعتراض خود را به هیأت تجدیدنظر تسلیم کنند.
چگونه میتوان یک لایحه اعتراض به رأی هیأت حل اختلاف مالیاتی تنظیم کرد؟
برای تنظیم لایحه باید دلایل اعتراض، مستندات قانونی و مدارک مالی بهدقت ارائه شود؛ مشاوره با وکیل مالیاتی مانند آقای رسول خیابانی توصیه میشود.
هیأت حل اختلاف مالیاتی از چه کسانی تشکیل میشود؟
این هیأت شامل نماینده سازمان امور مالیاتی، قاضی بازنشسته یا حقوقدان و نمایندهای از مراجع حرفهای مانند اتاق بازرگانی یا اصناف است.
دیدگاه شما