مطالبه خسارت از اداره راه و شهرسازی به دلیل کوتاهی در انجام وظایف قانونی و اجرای نادرست پروژههای عمرانی، یکی از موضوعات مهم حقوقی است که میتواند حقوق شهروندان را تضمین کند.
بررسی شرایط و ضوابط قانونی این دعاوی، گامی اساسی در حمایت از مطالبات متضرران محسوب میشود.
مسئولیت اداره راه و شهرسازی در حوادث رانندگی
مسئولیت مدنی نهادهای عمومی مانند شهرداریها و اداره کل راه و شهرسازی از منظر حقوقی در صورتی محقق میشود که در انجام وظایف قانونی خود کوتاهی کرده و این قصور منجر به خسارت جانی یا مالی برای اشخاص ثالث شود.
این مسئولیت مطابق با قواعد عام قانون مسئولیت مدنی و قوانین خاص مانند قانون ایمنی راهها و راهآهن قابل بررسی است.
📌 مبنای قانونی مسئولیت مدنی نهادهای عمومی:
- ماده 11 قانون مسئولیت مدنی مقرر میدارد:
«کارمندان دولت و شهرداریها و مؤسسات وابسته به آنها که به مناسبت انجام وظیفه، خساراتی وارد نمایند، شخصاً مسئول جبران خسارات وارده نمیباشند، بلکه خسارات مزبور از محل بودجه دولت یا شهرداری یا مؤسسه مربوطه جبران میشود.»
- ماده 7 قانون تشکیل وزارت راه و شهرسازی مصوب 1390 نیز وظایف نظارت، نگهداری، بهرهبرداری و ایمنسازی راهها را بر عهده وزارت مذکور قرار داده است.
- در تبصره ماده ۱۹ قانون ایمنی راهها و راهآهن (الحاقی ۱۳۷۹) تصریح شده است که:
«چنانچه به سبب عدم رعایت ضوابط ایمنی توسط وزارت راه یا عوامل آن حادثهای رخ دهد، وزارتخانه مسئول جبران خسارت خواهد بود.»
💡 نکته مهم: این مسئولیت حتی در صورتی که اداره راه وظایف عملیاتی خود را به پیمانکار خصوصی واگذار کرده باشد نیز ساقط نمیشود. مطابق نظریه مشورتی شماره 7/97/2507 مورخ 1397/09/14:
«اجرای وظایف راهسازی از طریق بخش خصوصی رافع مسئولیت ذاتی این وزارتخانه در برابر اشخاص ثالث نیست.»
شکایت از اداره راه بابت تصادف
یکی از مهمترین دعاوی مطرح علیه اداره راه و شهرسازی، شکایت بابت بروز تصادفات در جادههایی است که فاقد ایمنی کافی بوده یا هشدارهای لازم در آنها نصب نشده است.
در اینگونه موارد، شخص زیاندیده میتواند با استناد به قصور در انجام وظیفه ایمنیسازی راهها، علیه اداره راه اقامه دعوا کند.
📌 موارد شایع منجر به شکایت:
- نبود یا نقص علائم هشداردهنده در محل تعمیرات جاده
- حفاری بدون علامت یا راهبندان شبانه بدون چراغ هشدار
- ریزش کوه یا سقوط سنگ در جادههای کوهستانی بدون پیشبینی تمهیدات ایمنی
- لغزندگی جاده بهدلیل عدم شنپاشی در یخبندان
- شکستگی آسفالت یا فرورفتگی شدید بدون علامتگذاری
مبنای شکایت از اداره راه بابت تصادف
- ماده 11 قانون مسئولیت مدنی
- ماده 1 قانون تشکیل وزارت راه و شهرسازی
- ماده 19 قانون ایمنی راهها
- نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه شماره 7/97/2507
- رویه قضایی در دادگاههای عمومی و دیوان عدالت اداری
🔎 نمونه استدلال در متن لایحه:
“حادثه رانندگی مورخ ۱۴۰۲/۰۷/۱۵ ناشی از واژگونی خودرو در اثر حفاری بیعلامت در جاده اصلی بوده است.
علیرغم الزام قانونی اداره راه به نصب علائم هشداردهنده، هیچ علامتی در محدوده حفاری وجود نداشته و این امر با گزارش پلیس راه و کروکی تأیید شده است.
وفق ماده ۱۱ قانون مسئولیت مدنی و ماده ۱۹ قانون ایمنی راهها، اداره راه موظف به جبران کلیه خسارات وارده به موکل میباشد.”
📌 نکته فنی مهم:
در صورتی که اداره راه اجرای پروژه را به پیمانکار واگذار کرده باشد، زیاندیده نباید مستقیماً به پیمانکار رجوع کند، زیرا همانطور که در نظریه مشورتی ۷/۹۷/۲۵۰۷ آمده است:
«وظیفه حاکمیتی بر عهده اداره راه است و قرارداد خصوصی بین اداره و پیمانکار نسبت به ثالث اثر ندارد.»
برای مشاوره و طرح شکایت از اداره راه بابت تصادف یا تملک زمین، با وکیل رسول خیابانی، متخصص دعاوی علیه نهادهای دولتی، تماس بگیرید.
خسارات ناشی از عدم نصب علائم در راهها
یکی از مهمترین مصادیق قصور اداره راه و شهرسازی، عدم نصب علائم هشداردهنده در مسیرهای در حال تعمیر یا حادثهخیز است.
این تخلف میتواند منجر به تصادف رانندگی، واژگونی خودرو، یا آسیب به اشخاص و اموال شود و مسئولیت مدنی اداره راه را در پی داشته باشد.
طبق ماده ۱۹ قانون ایمنی راهها و راهآهن (اصلاحی ۱۳۷۹)، اداره راه موظف است در زمان انجام عملیات اجرایی یا تعمیرات در مسیر، علائم هشداردهنده و ایمنی لازم را در محل نصب کند.
عدم اجرای این وظیفه، تخلف محسوب میشود و در صورت بروز حادثه، مسئولیت جبران خسارت بر عهده وزارت راه و شهرسازی یا اداره کل مربوطه خواهد بود.
📌 همچنین بر اساس ماده ۱۱ قانون مسئولیت مدنی، اگر بر اثر بیمبالاتی یا بیاحتیاطی نهادهای عمومی مانند اداره راه، ضرری به اشخاص وارد شود، دستگاه مربوطه مسئول جبران آن خواهد بود.
به موجب نظریه مشورتی شماره 7/97/2507 مورخ 1397/09/14 اداره کل حقوقی قوه قضاییه نیز، حتی اگر اداره راه اجرای عملیات را به پیمانکار خصوصی سپرده باشد، مسئولیت نهایی بهدلیل ماهیت حاکمیتی وظیفه، با اداره راه خواهد بود و اشخاص زیاندیده میتوانند مستقیماً علیه اداره مربوطه اقامه دعوا نمایند.
💡 بنابراین در صورت وقوع سانحه به دلیل فقدان یا نقص علائم، شخص خسارتدیده میتواند با استناد به این مواد قانونی و نظریات حقوقی، علیه اداره راه و شهرسازی دادخواست مطالبه خسارت مالی و جانی مطرح کند.
نمونه شکایت از اداره راه
در یک نمونه عملی، شهروندی به دلیل واژگونی خودرو در مسیر برونشهری فاقد تابلو و گاردریل، از اداره راه و شهرسازی استان مربوطه شکایت کرد و با اثبات قصور اداره در ایمنسازی مسیر، موفق به دریافت خسارت شد.
نمونه متن دادخواست:
«اینجانب با ارائه مستندات شامل کروکی پلیس، گواهی پزشکی و اظهارات شاهدان، تقاضای مطالبه خسارت مادی و معنوی به دلیل قصور اداره راه در ایمنسازی مسیر را دارم.»
⚖️ برای تنظیم تخصصی شکایت یا دادخواست علیه اداره راه، با وکیل باتجربه در شکایت از اداره راه، آقای رسول خیابانی تماس بگیرید و از مشاوره حقوقی حرفهای بهرهمند شوید.
دادخواست مطالبه خسارت از اداره راه و شهرسازی
در مواردی که تصرف یا اجرای ناقص پروژههای راهسازی منجر به ورود ضرر و زیان به شهروند شود، طرح دادخواست مطالبه خسارت موضوعیت دارد.
💡 نکته مهم: اگر اقدامات تملکی اداره راه در چارچوب اعمال حاکمیت انجام شده و بعداً ابطال شود، الزام به پرداخت خسارت دادرسی موضوعیت ندارد (ر.ک: رأی دیوان عدالت).
📌 اما چنانچه خسارت ناشی از تقصیر، بیمبالاتی یا عدم اجرای قانون باشد، اداره راه مسئول مستقیم جبران است و میتوان با استناد به نظریات مشورتی و ماده ۱۱ قانون مسئولیت مدنی، دادخواست تنظیم نمود.
مطالبه قیمت زمین از اداره راه
در مواردی که اداره راه و شهرسازی بدون طی تشریفات قانونی اقدام به تصرف زمین اشخاص حقیقی یا حقوقی کند، مالک میتواند اقدام به طرح دعوی مطالبه قیمت عادله زمین نماید.
📌 بر اساس نظریه شماره 7/1400/1427 مورخ 1401/12/24، در مواردی که اراضی مستثنیات افراد بدون رعایت مقررات قانونی تصرف شود، موضوع از شمول قانون تعیین تکلیف اراضی واگذاری خارج است و مشمول قواعد غصب میباشد.
✍️ مطابق مواد 311 و 316 قانون مدنی، در فرضی که امکان رد عین وجود نداشته باشد، مالک مستحق دریافت قیمت روز زمین در زمان پرداخت است.
دادخواست مطالبه قیمت زمین از اداره راه
در دادخواست مربوط به این موضوع باید به موارد زیر استناد شود:
- سند مالکیت رسمی یا اثبات مالکیت عرفی
- کروکی محل و طرحهای مصوب اجرایی
- عدم طی تشریفات قانونی توسط اداره راه
📌 دقت شود در چنین دعاوی، مطابق رویه دیوان عدالت اداری، شرکت مادر تخصصی ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل جادهای کشور نیز باید طرف دعوی قرار گیرد، زیرا وظایف اجرایی وزارتخانه به این شرکت منتقل شده است.
وکیل شکایت از اداره
اگر در اثر نواقص جادهای، نبود علائم هشداردهنده یا سهلانگاری اداره راه دچار سانحه رانندگی شدهاید، با کمک یک وکیل متخصص در دعاوی علیه اداره راه و شهرسازی میتوانید خسارت خود را از طریق مراجع قضایی یا دیوان عدالت اداری مطالبه کنید.
ما با استناد به قانون مسئولیت مدنی، نظریات مشورتی، و رویه قضایی معتبر، دادخواست حقوقی شما را تنظیم کرده و مسیر مطالبه خسارت را بهطور حرفهای پیگیری میکنیم.
خدمات وکیل
📌 خدمات ما شامل:
- تنظیم و تقدیم دادخواست مطالبه خسارت از اداره راه
- تهیه لایحه دفاعیه در حوادث ناشی از فقدان علائم ایمنی جادهای
- پیگیری پرونده در دادگاه عمومی، تجدیدنظر و دیوان عدالت اداری
- ارزیابی میزان خسارت وارده با همکاری کارشناسان رسمی دادگستری
📞 برای مشاوره با وکیل شکایت از اداره راه، همین امروز با رسول خیابانی تماس بگیرید.
سخن پایانی
اداره راه و شهرسازی، چه در پروژههای جادهسازی و چه در امور تملک اراضی، متعهد به رعایت الزامات قانونی و حفظ حقوق اشخاص است.
هرگونه تخلف، قصور یا تصرف غیرقانونی میتواند مبنای شکایت و مطالبه خسارت یا قیمت عادله قرار گیرد.
📌 در طرح دعوی علیه نهادهای دولتی، تنظیم دقیق لایحه یا دادخواست، استناد به مواد قانونی و نظریات مشورتی، نقش اساسی در موفقیت پرونده دارد.
پرسش های متداول
میتوان بابت تصادف در جاده بدون علائم از اداره راه شکایت کرد؟
بله، اداره راه مسئول جبران خسارت است.
اگر اداره راه زمین را تصرف کند، مالک چه کند؟
میتواند قیمت روز زمین را مطالبه کند.
آیا اداره راه با وجود پیمانکار باز هم مسئول است؟
بله، مسئولیت اداره راه ساقط نمیشود.
دیدگاهها (4)
محسن 13 شهریور 1404 - 00:40
سلام وقت بخیر،،در صورت محکومیت اداره راه بصورت ۵۰ درصد،،بعداز صدور حکم قطعی خسارت را صندوق دادگاه پرداخت میکند یا اداره راه
رسول خیابانی 13 شهریور 1404 - 09:52
سلام . اداره راه
پریسا 11 آبان 1404 - 14:43
سلام، خسته نباشید، در تصادف با احشام(گاو) در جاده اصلی دقیقا چند متر بعد از پل و نبود نور کافی و خاموشی کامل چراغ ها هم قبل و بعد پل هم روی پل و نبود نور کافی و دید کافی باعث برخورد با حیوان شده است و خسارتی خیلی زیادی به ماشین زده و کارشناس حدود ۱۵۰ میلیون تعیین خسارت زده و در کروکی نبود نور کافی و دید راننده را جزو علل تصادف ذکر کرده است، چگونه باید از اداره راه شکایت کرد تا خسارت وارده را جبران کرد؟ آیا با پیگیری میتوان خسارت گرفت برای تعمیر ماشین؟
رسول خیابانی 19 آبان 1404 - 11:07
باسلام
طرح دعوای حقوقی: با تقدیم دادخواست به دادگاه صالح، اداره راهداری را به دلیل تقصیر در نگهداری و تأمین روشنایی جاده (مستند به گزارش کارشناس) مطابق مواد ۱ و ۱۱ قانون مسؤولیت مدنی مسؤول جبران خسارت معرفی نمایید.
دیدگاه شما