مهریه یکی از مهم‌ترین حقوق مالی زن در ازدواج است و تعیین پیش قسط مهریه یکی از چالش‌های حقوقی رایج در اجرای آن می‌باشد. در این مقاله به بررسی پیش قسط مهریه، حداقل پیش قسط، عدم پیش قسط و حکم جلب برای پیش قسط مهریه پرداخته و آخرین نظریه‌ها و قوانین مرتبط را مرور می‌کنیم.
پیش قسط مهریه
پیش قسط مهریه مبلغی است که در ابتدای اجرای حکم مهریه توسط دادگاه تعیین می‌شود تا بخشی از مهریه به زن پرداخت گردد.
مطابق ماده ۲ و ماده ۴ قانون اجرای احکام مدنی، اجرای حکم مهریه با صدور اجراییه آغاز می‌شود و تا زمانی که محکوم‌له تقاضای اجرای حکم نکرده و اجراییه صادر و ابلاغ نشده باشد، قابل اجرا نیست.
بنابراین اگر دادگاه زمان پرداخت اولین قسط را مشخص نکرده باشد، زمان آن ده روز پس از ابلاغ اجراییه است (نظریه شماره 7/1400/283 مورخ 1400/05/20 اداره کل حقوقی قوه قضاییه).
همچنین، محاسبه مهریه به نرخ روز بر اساس تبصره الحاقی به ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی و ماده ۲ آیین‌نامه اجرایی آن مصوب ۱۳۷۷/۲/۱۳ صورت می‌گیرد و این محاسبه مستقل از ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی است.
حداقل پیش قسط مهریه
در صورتی که مالی که زوج بتواند از محل آن پیش قسط مهریه را یکجا پرداخت کند یافت نشود و درآمد وی نیز کافی نباشد، میزان پیش قسط و اقساط قابلیت کاهش توسط دادگاه تجدیدنظر را دارد.
بنابراین تعیین پیش قسط باید متناسب با توان مالی زوج باشد و در غیر این صورت امکان کاهش آن توسط دادگاه وجود دارد.
پیام: تعیین پیش قسط مهریه از اموال توقیفی در صورتی که میزان این اموال نامشخص باشد، فاقد وجاهت قانونی است؛ زیرا مبلغ پیش قسط تعیین شده، نامعلوم می‌شود.
🟥 اگر نیاز به مشاوره تخصصی در زمینه پیش قسط مهریه دارید، می‌توانید با وکیل پایه یک دادگستری، رسول خیابانی تماس حاصل فرمایید.
نداشتن پیش قسط مهریه
گاهی زوج توان پرداخت پیش قسط مهریه را ندارد و ممکن است دعوای اعسار مطرح شود. مطابق رویه قضایی:
- با وجود توقیف اموال، صدور حکم اعسار از پرداخت محکوم به موجه نیست؛ بنابراین تا مشخص شدن وضعیت اموال توقیف شده و میزان آن‌ها، دعوای اعسار رد می‌شود (نظریه شماره 7/96/3148 مورخ 1396/12/21 اداره کل حقوقی قوه قضاییه).
- در صورتی که محکوم علیه پیش قسط مقرر در حکم اعسار را پرداخت نکند، خسارت تأخیر تأدیه بر اساس رقم پیش قسط اولیه محاسبه می‌شود و پس از صدور حکم جدید اعسار و کاهش پیش قسط، محاسبه خسارت بر اساس رقم جدید انجام می‌گیرد.
پیام: دعوای اعسار با وجود توقیف اموال، تا مشخص شدن میزان و وضعیت اموال، رد می‌شود.
نمونه لایحه اعتراض به پیش قسط مهریه
رییس محترم دادگاه عمومی حقوقی
نامبرده (خواهان/زوجه) به موجب این لایحه نسبت به میزان پیش قسط مهریه صادره اعتراض دارد.
با توجه به وضعیت مالی زوج و درآمد وی، پرداخت پیش قسط تعیین شده غیرممکن و خارج از توان مالی ایشان است.
بر اساس مدارک پیوست شامل فیش حقوقی، گواهی درآمد و لیست اموال، دادگاه می‌تواند میزان پیش قسط را تعدیل نماید.
با توجه به اصول عدالت و رعایت ماده ۲ و ۴ قانون اجرای احکام مدنی، کاهش پیش قسط برای جلوگیری از بار مالی غیرمنصفانه ضروری است.
لذا درخواست می‌شود پس از بررسی مدارک و مستندات، میزان پیش قسط بازنگری و تعدیل گردد.
🟥 ضرورت نگارش لایحه قوی توسط وکیل مجرب مهریه مانند رسول خیابانی در افزایش شانس موفقیت پرونده قابل توجه است.
حکم جلب برای پیش قسط مهریه
در مواردی که زوج از پرداخت پیش قسط خودداری کند، زن می‌تواند درخواست حکم جلب برای پیش قسط مهریه نماید.
صدور حکم جلب مشروط به این است که محکوم علیه توان مالی برای پرداخت داشته باشد و صرفاً به دلیل نداشتن امکان پرداخت، صادر نمی‌شود.
نکته حقوقی: تا زمان تعیین وضعیت اموال و میزان توانایی مالی زوج، صدور حکم جلب منوط به اثبات تمکن مالی است و پرداخت یا عدم پرداخت پیش قسط، اثر مستقیمی بر محاسبه خسارت تأخیر تأدیه دارد.
تعدیل پیش قسط اعسار مهریه
تعدیل پیش قسط در دعاوی اعسار مهـریه به معنای کاهش یا اصلاح مبلغ پیش قسط تعیین شده برای پرداخت مهـریه توسط دادگاه است، زمانی که مشخص شود زوج توان مالی پرداخت پیش قسط تعیین شده را ندارد.
نکات مهم درباره تعدیل پیش قسط اعسار مهریه:
- شرط تعدیل:
چنانچه مالی که زوج بتواند از محل آن پیش قسط مهـریه را یکجا پرداخت کند، یافت نشود و درآمد وی نیز در حدی نباشد که ضمن تأمین معاش و هزینه زندگی خود اقساط تعیین شده را پرداخت کند، دادگاه می‌تواند میزان پیش قسط و اقساط را کاهش دهد. - اثر توقیف اموال:
تعیین پیش قسط مهـریه از اموال توقیفی در صورتی که میزان این اموال نامشخص باشد، فاقد وجاهت قانونی است. در چنین شرایطی دعوای اعسار با وجود توقیف اموال تا مشخص شدن وضعیت آن‌ها رد می‌شود. - خسارت تأخیر تأدیه:
تا زمان عدم پرداخت پیش قسط و صدور حکم جدید اعسار مبنی بر کاهش پیش قسط، خسارت تأخیر تأدیه بر اساس رقم پیش قسط قبلی محاسبه می‌شود و پس از صدور حکم جدید، محاسبه خسارت بر اساس رقم جدید انجام می‌گیرد.
نکته: ازدواج مجدد زوج و تشکیل خانواده جدید پس از جدایی، موجبی موجه برای پذیرش تقاضای وی مبنی بر کاهش اقساط مهـریه زوجه اول است.
دادخواست تعدیل پیش قسط مهریه
نحوه تنظیم و نگارش دادخواست تعدیل پیش قسط مهریه با ذکر مشخصات دقیق زوج و زوجه، شماره پرونده مهـریه و مرجع قضایی مربوطه آغاز می‌شود.
در متن دادخواست باید وضعیت مالی زوج، درآمد، اموال و دلیل عدم توانایی پرداخت پیش قسط فعلی به طور مستند توضیح داده شود و مدارک مربوطه ضمیمه شود.
دادخواست باید با درخواست روشن مبنی بر کاهش مبلغ پیش قسط و اقساط همراه باشد تا دادگاه بر اساس شواهد و مستندات، تصمیم مقتضی را اتخاذ کند.
🟥 تنظیم دادخواست تعدیل پیش قسط مهریه توسط وکیل مجرب مهریه آقای رسول خیابانی باعث تضمین حقوق زوجه و ارائه مستندات قانونی کامل به دادگاه می‌شود.
لایحه حذف پیش قسط مهریه
- در لایحه حذف پیش قسط مهـریه باید وضعیت مالی زوج به‌صورت دقیق و مستند توضیح داده شود تا نشان دهد توانایی پرداخت پیش قسط وجود ندارد.
- لازم است مدارک و مستندات مربوط به درآمد، اموال و هزینه‌های زندگی زوج ضمیمه لایحه شود تا دادگاه توان مالی واقعی را احراز کند.
- همچنین باید درخواست روشن برای حذف یا کاهش پیش قسط مطرح شود تا دادگاه بتواند تصمیم مقتضی اتخاذ نماید.
مشاوره حقوقی تعدیل پیش قسط مهریه
مشاوره حقوقی در زمینه تعدیل پیش قسط مهریه به زوج یا زوجه کمک می‌کند تا با آگاهی کامل نسبت به قوانین و رویه قضایی اقدام کنند.
بررسی توان مالی زوج، مدارک درآمد و اموال از جمله مواردی است که در مشاوره حقوقی تخصصی ارائه می‌شود.
دریافت مشاوره از وکیل مجرب مهریه مانند رسول خیابانی باعث تضمین حقوق طرفین و ارائه مستندات قانونی کامل به دادگاه می‌شود.
سخن پایانی
پیش قسط مهـریه بخشی از اجرای حق مالی زن است که تعیین آن باید متناسب با توان مالی زوج باشد. نظریه‌ها و مقررات جاری قوه قضاییه نشان می‌دهد که:
- محاسبه مهـریه و خسارت تأخیر تأدیه باید بر اساس نرخ روز و شاخص سالانه بانک مرکزی انجام شود.
- در صورت عدم توانایی مالی زوج، دادگاه می‌تواند پیش قسط و اقساط را کاهش دهد.
- تعیین پیش قسط از اموالی که میزان آن نامعلوم است فاقد وجاهت قانونی است.
- صدور حکم جلب منوط به تمکن مالی زوج و عدم پرداخت پیش قسط است.
با رعایت این اصول، زنان می‌توانند حقوق مالی خود را پیگیری و تضمین نمایند و دادگاه‌ها نیز براساس قانون و توانایی مالی زوج اقدام خواهند کرد.
پرسش های متداول
در صورت ناتوانی در پرداخت پیش قسط مهریه چه باید کرد؟
زوج می‌تواند با ارائه دادخواست «تعدیل پیش قسط مهریه» به دادگاه، وضعیت مالی خود را اثبات و درخواست کاهش مبلغ پیش قسط را مطرح کند.
آیا امکان اعتراض به میزان پیش قسط مهریه وجود دارد؟
بله، زوج می‌تواند با ارائه مدارک مستند، اعتراض خود را به دادگاه اعلام و درخواست کاهش یا حذف پیش قسط را مطرح کند.
چه مدارکی برای اعتراض به پیش قسط مهریه نیاز است؟
مدارک شامل فیش حقوقی، لیست اموال، استشهادیه و سایر مستندات مالی جهت اثبات عدم توانایی پرداخت پیش قسط می‌باشد.
دیدگاه شما