کارشناسان رسمی دادگستری نقش تعیینکنندهای در روند رسیدگی قضایی دارند. اما اگر نظر کارشناسی خلاف واقع یا خارج از حدود صلاحیت صادر شود یا با تبانی همراه باشد، افراد میتوانند علیه کارشناس شکایت کنند.
در این مقاله با جدول تخلفات، مرجع رسیدگی، نحوه شکایت، سامانه ثبت شکایت و نمونه شکایت آشنا میشویم.
نحوه شکایت از کارشناس رسمی دادگستری
برای شکـایت از کارشناس رسمی دادگستری، ابتدا باید نوع تخلف یا جرمی که توسط کارشناس انجام شده است را مشخص کنید.
اگر تخلف انتظامی است، باید به کانون کارشناسان رسمی دادگستری مراجعه کرده و شکایت خود را به صورت کتبی ثبت کنید.
اگر جرم کیفری رخ داده باشد، باید از طریق دادگاه و با تنظیم شکواییه اقدام کنید
جدول تخلفات کارشناسان رسمی دادگستری
بر اساس ماده ۲۶ قانون کارشناسان رسمی دادگستری، مهمترین تخلفات کارشناسان به دو بخش تقسیم میشود:
🔹 تخلفات انتظامی مهم:
- اظهار نظر خارج از حدود صلاحیت
- اظهارنظر خلاف واقع یا با تبانی
- افشای اسرار و مدارک محرمانه
- عدم حضور در مراجع قانونی
- دریافت وجه یا خدمت مازاد بر تعرفه
- اظهار نظر با پروانه فاقد اعتبار یا در زمان تعلیق
- سهلانگاری یا مسامحه در تنظیم نظر کارشناسی
- نقض مقررات قانونی در ارائه نظریه
- انجام کارشناسی در زمان محرومیت اجتماعی یا تعلیق
🔸 مجازاتها:
- توبیخ تا درج در پرونده
- محدود کردن اختیارات کارشناسی
- محرومیت موقت یا دائم از فعالیت کارشناسی رسمی
تبصره ۳ ماده ۲۶: در صورت محکومیت انتظامی سهباره در سه سال، تمدید پروانه کارشناسی ممنوع است.
مرجع رسیدگی به تخلفات کارشناسان رسمی دادگستری
مطابق ماده ۲۱ قانون کارشناسان رسمی، رسیدگی به تخلفات کارشناسان بر عهده دادسرای انتظامی کانون کارشناسان رسمی دادگستری است.
این مرجع پس از بررسی شکایت، در صورت احراز تخلف، کیفرخواست صادر و موضوع را به دادگاه انتظامی ارجاع میدهد.
🔹 ماده ۲۳: مرجع رسیدگی به تخلفات، دادگاه انتظامی کارشناسان در همان استان است.
🔹 ماده ۲۴: دادگاه تجدیدنظر انتظامی کارشناسان رسمی در تهران مستقر بوده و مرجع اعتراض به آرای قابل تجدیدنظر میباشد.
سامانه شکایت از کارشناسان دادگستری
برای ثبت شکایت، میتوان به دو روش اقدام کرد:
- مراجعه حضوری به کانون کارشناسان رسمی دادگستری استان مربوطه
- ثبت شکایت از طریق سامانه الکترونیکی کانون کارشناسان رسمی دادگستری به نشانی:
📎 karshenasan.ir (بخش “ثبت شکایت”)
انواع شکایات متداول علیه کارشناسان دادگستری
شکایات متعددی علیه کارشناسان رسمی در حوزههای مختلف از جمله نظرات نادرست در تعیین رنگ خودرو، اصالت خط و کارشناسی خودرو مطرح میشود.
این موارد از پرتکرارترین و حساسترین موضوعات شکایت هستند که معمولاً به دلیل خسارتهای مالی یا تضییع حقوق طرفین، پیگیری جدی میشوند.
شکایت از کارشناس خودرو
شکایت از کارشناس خودرو یکی از موضوعات مهم در اختلافات مربوط به تصادفات و ارزیابی خسارت است که در صورت تشخیص اشتباه یا گزارش خلاف واقع، میتوان برای احقاق حق اقدام کرد.
برای طرح شکایت، ابتدا باید مستندات و مدارک مربوط به گزارش کارشناس را جمعآوری کرده و سپس به کانون کارشناسان رسمی دادگستری یا مراجع قضایی مراجعه کنید.
در این مسیر، مشورت با وکیل متخصص مثل رسول خیابانی بسیار کلیدی و ضروری است تا شکایت به درستی تنظیم و پیگیری شود و از مشکلات احتمالی جلوگیری گردد.
شکایت از کارشناس رنگ خودرو
یکی از شکایات رایج، اعتراض به گزارش کارشناسی رنگ خودرو است. در مواردی مثل:
- اعلام خلاف واقع میزان رنگشدگی
- پنهانکردن تصادفات یا تعویض قطعات
- اظهارنظر مغایر با وضعیت واقعی بدنه خودرو
در این شرایط میتوان به کانون کارشناسان خودرو استان یا دادسرای انتظامی کانون کارشناسان رسمی دادگستری شکایت کرد.
شکایت از کارشناس خط
برای شکایت از کارشناس خط در صورتی که خط مورد نظر، خط فرد دیگری تشخیص داده شود و این موضوع منجر به تضییع حقوق شما شده باشد، می توانید از دو روش شکایت کیفری یا دادخواست حقوقی استفاده کنید.
در شکایت کیفری، شما به مراجع قضایی مراجعه کرده و با طرح شکایت، خواستار رسیدگی و احراز جرم جعل یا استفاده از سند مجعول می شوید.
در دادخواست حقوقی نیز می توانید با تنظیم دادخواست و تقدیم آن به دادگاه، ابطال قولنامه یا سند مورد اختلاف را به دلیل جعل یا انکار اصالت خط، درخواست کنید.
نمونه شکایت از کارشناس رسمی دادگستری
شاکی: علی احمدی
خوانده: کارشناس رسمی دادگستری – رشته راه و ساختمان
موضوع: شکایت از اظهار نظر خلاف واقع در گزارش کارشناسی
شرح شکایت:
اینجانب به موجب پرونده شماره … در شعبه … دادگاه حقوقی، کارشناس محترم با وجود مشاهده عینی وضعیت ملک و نقض تعهدات پیمانکار، نظریهای مغایر با واقع صادر کرده که موجب تضییع حق اینجانب شده است.
با استناد به ماده ۲۶ بند ۹ قانون کارشناسان رسمی دادگستری و ماده ۱۹ همان قانون مبنی بر لزوم ارائه نظریه مستدل و در مهلت قانونی، تقاضای رسیدگی و برخورد قانونی دارم.
⚠️ در صورت طرح شکایت اشتباه از کارشناس رسمی دادگستری، ممکن است خود دچار مشکلات حقوقی و هزینههای غیرضروری شوید؛ بنابراین حتماً پیش از هر اقدامی با وکیل متخصص مانند رسول خیابانی مشورت کنید.
مرور زمان شکایت از کارشناس رسمی دادگستری
پیش از رأی وحدت رویه، ماده ۷۰ آییننامه اجرایی قانون کانون کارشناسان رسمی دادگستری، برای رسیدگی به تخلفات انتظامی کارشناسان، مرور زمان دو ساله تعیین کرده بود.
اما رأی شماره ۲۰۵ مورخ ۱۳۸۷/۰۴/۰۲ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، این ماده را باطل اعلام کرد.
بر اساس این رأی، چون موضوعاتی مانند مرور زمان، سقوط تعقیب، تعیین تخلف و مجازات از مصادیق بارز قانونگذاری هستند، صرفاً در صلاحیت قوه مقننه یا نهادهای مأذون از آن است.
از آنجا که قانون کارشناسان رسمی دادگستری اختیار وضع مرور زمان را به آییننامه اجرایی نداده، ماده ۷۰ خلاف قانون شناخته شد و خارج از حدود اختیارات قوه مجریه تلقی گردید.
🔴 نتیجه: مرور زمان دو ساله برای شکایت از کارشناس رسمی، فاقد اعتبار قانونی است و شکایت انتظامی در صورت احراز تخلف، بدون محدودیت زمانی معتبر خواهد بود.
مدت اعتبار نظر کارشناس رسمی دادگستری
بر اساس تبصره ماده ۱۹ قانون کارشناسان رسمی، اگر موضوع کارشناسی تعیین قیمت عادله روز باشد، نظریه کارشناس فقط تا ۶ ماه از تاریخ صدور معتبر است.
🔹 طبق نظر هیئت نشست قضایی ۱۳۹۸/۰۴/۲۵:
- اگر تا زمان صدور رأی بیش از ۶ ماه از تاریخ نظریه گذشته باشد، نظریه کارشناسی اعتبار ندارد و باید کارشناسی مجدد انجام شود.
✅ نظریه مشورتی شماره ۷/۹۹/۶۶۴ مورخ ۱۳۹۹/۶/۱۸ نیز مؤید همین نظر است.
گزارش خلاف واقع کارشناس رسمی دادگستری
مطابق ماده ۳۷ قانون کارشناسان رسمی دادگستری، اگر کارشناس رسمی با سوءنیت در نظریه خود:
- خلاف واقع اظهار نظر کند،
- بخشی از واقعیت را عمداً حذف یا تحریف کند،
- یا در موضوع کارشناسی تغییر ایجاد کند،
این رفتار در حکم جعل سند رسمی بوده و کارشناس، برابر قانون مجازات اسلامی به مجازات مقرر محکوم میشود.
⚖️ همچنین اگر گزارش خلاف واقع کارشناس در رأی نهایی دادگاه مؤثر باشد، وی به حداکثر مجازات قانونی محکوم خواهد شد.
🔹 این حکم در مورد خبرگان محلی نیز لازمالاجراست.
✅ بنابراین در صورت اثبات سوءنیت و خلاف واقع بودن نظر کارشناس، میتوان علاوه بر شکایت انتظامی، شکایت کیفری نیز مطرح کرد.
نمونه شکایت گزارش خلاف واقع کارشناس
شاکی: مهدی رضایی
خوانده: کارشناس رسمی رشته ارزیابی املاک
موضوع شکایت: گزارش خلاف واقع
شرح شکایت:
کارشناس محترم با اظهارنظری غیرواقعی و فاقد مستند قانونی، ارزش ملک موضوع اختلاف را بهنحوی غیرمتعارف پایین اعلام کرده که منجر به تضییع حقوق اینجانب در دادگاه شده است. با توجه به ماده ۲۶ بند ۹ و ماده ۲۲ قانون کارشناسان رسمی، تقاضای برخورد با ایشان دارم.
📝 تنظیم شکایت درباره گزارش خلاف واقع کارشناس نیازمند دقت، دانش حقوقی و استناد قوی است؛
توصیه میشود حتماً با وکیل متخصص، آقای رسول خیابانی مشورت کنید.
مدارک لازم برای شکایت
مطابق ماده ۵۹ آییننامه اجرایی، شکایت باید به صورت کتبی و با مدارک زیر باشد:
- نام و نشانی کامل شاکی
- نسخهای از گزارش یا نظریه کارشناس
- توضیح دلایل و مستندات تخلف ادعایی
- مستندات مربوط به پرونده قضایی (در صورت وجود)
نکات پایانی درباره شکایت از کارشناسان دادگستری
- نظریه کارشناس، حجت نیست و قابلیت اعتراض دارد
- شکایت از کارشناس باید مستند، مستدل و در مهلت منطقی انجام شود
- در صورت وقوع جرم مانند تبانی، جعل یا دریافت وجه نامشروع، موضوع باید به مرجع کیفری نیز گزارش شود (ماده ۲۲)
- هیأت مدیره کانون نمیتواند حکم بدهد؛ فقط رسیدگی اولیه را انجام میدهد
مشاوره حقوقی شکایت از کارشناس دادگستری
مشاوره حقوقی در شکایت از کارشناس رسمی دادگستری نقش کلیدی در تشخیص نوع تخلف، انتخاب مرجع صالح و تنظیم دقیق شکایت دارد.
بهرهگیری از وکیل متخصص مانند رسول خیابانی میتواند از اشتباهات جبرانناپذیر جلوگیری کرده و شانس موفقیت را افزایش دهد.
سخن پایانی
شکایت از کارشناس رسمی دادگستری، حق هر شهروندی است که از نظر کارشناسی دچار خلاف واقع، سهلانگاری، یا سوء نیت شده است.
شناخت مراحل قانونی، مرجع رسیدگی، مواد قانونی و روش اثبات تخلف، برای پیشبرد صحیح این شکایت ضروری است.
در این مسیر، پیشنهاد میشود برای افزایش شانس موفقیت، با وکیل متخصص در دعاوی کارشناسی مشورت کنید.
پرسش های متداول
از چه مرجعی میتوان از کارشناس رسمی دادگستری شکایت کرد؟
اگر تخلف انتظامی باشد، به دادسرای انتظامی کانون کارشناسان رسمی و اگر جرم کیفری باشد، به دادسرای عمومی و انقلاب باید مراجعه کرد.
آیا نظریه کارشناس رسمی دادگستری قابل اعتراض است؟
بله، نظریه کارشناس قطعی نیست و در صورت وجود دلایل موجه میتوان به آن اعتراض و درخواست ارجاع به هیأت کارشناسی یا کارشناس جدید کرد.
آیا مرور زمان برای شکایت از کارشناس رسمی وجود دارد؟
خیر، بر اساس رأی دیوان عدالت اداری، تعیین مرور زمان از صلاحیت آییننامه نیست و شکایت انتظامی از کارشناس محدودیت زمانی ندارد.
دیدگاه شما