در دنیای حقوقی کشور، یکی از مسائل چالش‌برانگیز برای کارکنان دستگاه‌های دولتی، موضوع تبدیل وضعیت استخدامی است. به‌طور خاص، الزام به تبدیل وضعیت استخدامی از قراردادی به پیمانکاری و تبدیل وضعیت از پیمانی به رسمی یکی از موضوعات مهم حقوقی است که بسیاری از کارمندان با آن مواجه هستند.
در این مقاله به طور جامع به این مسئله پرداخته و سرفصل‌های مرتبط با آن را بررسی می‌کنیم.
الزام به تبدیل وضعیت استخدامی
یکی از مواردی که در قانون مدیریت خدمات کشوری به وضوح به آن اشاره شده، تبدیل وضعیت استخدامی از قراردادی به پیمانکاری است.
اگر کارمند دستگاه دولتی شرایط لازم را برای تبدیل وضعیت نداشته باشد، نمیتواند درخواست تبدیل وضعیت خود را مطرح کند. دادخواست الزام به تبدیل وضعیت استخدامی از قراردادی به پیمانکاری باید به طرفیت اداره متبوع مستخدم و معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی ریاست جمهوری طرح شود.
این دادخواست در صورتی به نتیجه می‌رسد که کارمند مدارک و مستندات معتبر جهت اثبات شرایط خود به مرجع قضائی ارائه کند.
قوانین و مقررات تبدیل وضعیت استخدامی
طبق قانون مدیریت خدمات کشوری، تبدیل وضعیت به رسمی و پیمانی تنها در صورتی امکان‌پذیر است که در سقف سهمیه استخدامی دستگاه‌های اجرایی باشد.
این قوانین تصریح می‌کنند که هیچگونه به‌کارگیری یا تبدیل وضعیت خارج از سهمیه‌های مقرر، خلاف قانون است و پرداخت وجه به این افراد، تصرف غیرقانونی در اموال عمومی محسوب میشود.
تبدیل وضعیت استخدامی از پیمانی به رسمی
تبدیل وضعـیت استـخدامی از پیمانی به رسمی بر اساس قوانین ماده 45 و 44 قانون مدیریت خدمات کشوری مجاز است.
در این راستا، دستگاه‌های اجرایی موظف به رعایت سقف اعتبارات و مجوزهای استخدامی هستند. طبق تبصره 2 ماده 57 قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران (1394 – 1390)، در صورتی که کارمندان شرایط لازم را داشته باشند، میتوانند بدون نیاز به آزمون، وضعیت خود را به رسمی تبدیل کنند.
تبدیل وضعیت کارکنان پیمانی به رسمی شرکت‌های دولتی
در خصوص کارکنان پیمانی شرکت‌های دولتی، الزام قانونی برای تبدیل وضعیت به رسمی وجود ندارد.
این کارکنان تابع مقررات خاص خود هستند که نمی‌توانند به صورت خودکار وضعیت استخدامی خود را از پیمانی به رسمی تغییر دهند.
طبق بخشنامه‌های موجود، برای این کارکنان، تبدیل وضعیت نیازمند تأمین منابع مالی و موافقت مدیریت است که در بسیاری از موارد به علت مقررات ویژه‌ای که برای هر شرکت دولتی وجود دارد، این فرآیند پیچیده‌تر میشود.
مراحل تبدیل وضعیت استخدامی از خرید خدمت به پیمانی
اگر شما نیز در موقعیت مشابهی قرار دارید و به دنبال تبدیل وضعـیت استـخدامی خود هستید، می‌توانید با وکیل متخصص آقای رسول خیابانی مشورت کنید تا از تمامی حقوق قانونی خود بهره‌مند شوید.
محدودیت‌های قانونی در تبدیل وضعیت
محدودیت‌های قانونی در تبدیل وضعیت به گونه‌ای است که فقط افرادی که قرارداد خرید خدمت آنان تا تاریخ 78/03/01 منعقد شده باشد، میتوانند وضعیت خود را از قراردادی به پیمانی تغییر دهند.
همچنین، در این خصوص، مسئولیت اصلی بر عهده بالاترین مقام اجرایی دستگاه‌ها و استانداران است که باید از وجود سهمیه استخدامی اطمینان حاصل کنند.
تبدیل وضعیت پیش از اتمام دوره آزمایشی
یکی از چالش‌های قانونی در زمینه تبدیل وضعیت، درخواست این تغییر قبل از اتمام دوره آزمایشی است.
طبق مقررات، هیچ فردی نمیتواند پیش از اتمام دوره آزمایشی نسبت به تبدیل وضعیت خود اقدام کند.
این مسئله تحت تأثیر قوانین مربوط به استخدام رسمی است که می‌گوید تنها پس از تکمیل دوره آزمایشی و برآورده شدن شرایط مربوطه، فرد می‌تواند درخواست تبدیل وضعیت خود را به صورت رسمی ارائه دهد.
عدم تأمین اعتبار برای تبدیل وضعیت استخدامی
گاهی اوقات عدم تأمین اعتبار مورد نیاز برای تبدیل وضـعیت استـخدامی کارکنان ممکن است به عنوان یک مانع قانونی مطرح شود.
با این حال، طبق رای شماره 636 مورخ 1387 هیات عمومی دیوان عدالت اداری، حتی در صورتی که اعتبار مورد نیاز برای تبدیل وضعیت تأمین نشود، این امر مانعی برای اعمال حقوق قانونی کارکنان در تبدیل وضعیت نیست.
بدین معنی که تا زمانی که شرایط لازم برای تبدیل وضعیت فراهم باشد، کارمندان حق دارند وضعیت خود را تغییر دهند.
تبدیل وضعیت استخدامی جانبازان
تبدیل وضـعیت استـخدامی برای جانبازان نیز در قانون پیش‌بینی شده است. برخلاف برخی از دیگر موارد تبدیل وضعیت، تغییر وضعیت استخدامی جانبازان هیچ مغایرتی با احراز شرایط پست‌های حساس و مدیریتی ندارد.
طبق رای شماره 675 مورخ 1386، تبدیل وضـعیت استـخدامی جانبازان حتی در پست‌های حساس یا مدیریتی هیچگونه منع قانونی ندارد و میتوانند بدون موانع قانونی از مزایای تبدیل وضعیت استفاده کنند.
طبق رای شماره 675 مورخ 1386، تبدیل وضـعیت استـخدامی جانبازان حتی در پست‌های حساس یا مدیریتی هیچگونه منع قانونی ندارد و میتوانند بدون موانع قانونی از مزایای تبدیل وضعیت استفاده کنند.
تبدیل وضعیت بدون آزمون برای کارمندان
کارمندان پیمانی که شرایط لازم را دارا باشند، میتوانند بدون نیاز به آزمون، وضعیت خود را به رسمی تبدیل کنند.
این فرآیند باید با تایید و تشخیص معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور صورت گیرد.
نقش دستگاه‌های اجرایی در تبدیل وضعیت
دستگاه‌های اجرایی باید با در نظر گرفتن شرایط قانونی، نسبت به تبدیل وضعیت کارمندان خود اقدام کنند.
در این خصوص، دستگاه‌های اجرایی مکلفند با در نظر گرفتن سهمیه‌های استخدامی، نسبت به تبدیل وضعیت اقدام کنند و از هرگونه به‌کارگیری خارج از این شرایط پرهیز نمایند.
تبدیل وضعیت اعضای هیأت علمی از پیمانی به رسمی آزمایشی
اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها، پس از احراز شرایط بدوی، باید وضعیت خود را از پیمانی به رسمی آزمایشی تغییر دهند.
با این حال، تبدیل وضعیت از پیمانی به رسمی قطعی فاقد جواز قانونی است مگر در صورت تایید معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس‌جمهور و رعایت سقف‌های استخدامی مشخص شده در قوانین مربوطه. این فرآیند مطابق تبصره ۲ ماده ۵۷ قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران تنظیم شده است.
آیا شهرداریها موظف به تبدیل وضعیت هستند؟
شهرداریها در مقایسه با سایر دستگاه‌های اجرایی، الزامی برای تبدیل وضعیت کارکنان خود از کارگری به کارمندی ندارند.
طبق رای هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، شهرداریها تنها موظف به تبدیل وضعیت کارکنان قراردادی خود هستند که از طریق برگزاری آزمون و گزینش به کار گرفته شده‌اند. این کارکنان میتوانند پس از احراز شرایط لازم، در چارچوب قوانین و مقررات به کارمندی تبدیل وضعیت شوند.
نمونه دادخواست الزام به تبدیل وضعیت استخدامی
خواهان:علی منصوری با وکالت آقای رسول خیابانی
خوانده:1- شرکت ملی نفت ایران 2- معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی ریاست جمهوری
خواسته:
الزام خوانده به تبدیل وضعـیت استخـدامی خواهان از وضعیت قراردادی به پیمانی/رسمی طبق مقررات و بخشنامه‌های مربوطه.
شرح دادخواست:
با توجه به آنچه که در بندهای فوق ذکر شد، خواهان از تاریخ [تاریخ شروع استخدام] به عنوان کارمند قراردادی در دستگاه اجرایی [نام دستگاه] مشغول به خدمت بوده است. از آن زمان تاکنون، علی‌رغم دارا بودن شرایط قانونی و مقررات موجود برای تبدیل وضعیت، دستگاه اجرایی خوانده از اقدام در این زمینه خودداری نموده است. با توجه به مستندات قانونی و بخشنامه‌های موجود در این خصوص، خواهان درخواست دارد که دادگاه محترم به الزام دستگاه اجرایی خوانده به تبدیل وضعیت وی از قراردادی به پیمانی/رسمی حکم صادر فرمایید.
لذا خواهشمند است دادگاه محترم با توجه به قوانین و مقررات مربوطه، حکم به الزام دستگاه اجرایی خوانده به تبدیل وضعـیت استخـدامی خواهان از قراردادی به پیمانی/رسمی صادر فرمایید.
امضا
⚖️ برای تنظیم دادخواست الزام به تبدیل وضعیت استخدامی به صورت تخصصی و فنی، با وکیل متخصص آقای رسول خیابانی مشورت کنید تا حقوق شما به درستی پیگیری شود.
سخن پایانی
الزام به تبدیل وضعـیت استخـدامی یکی از مسائل مهم در حوزه استخدام و حقوق کارمندان دستگاه‌های دولتی است.
برای افرادی که قصد دارند وضعیت خود را از قراردادی به پیمانی یا رسمی تغییر دهند، ضروری است که با رعایت شرایط قانونی و مقررات موجود در این زمینه اقدام کنند. کارمندان باید از قوانین مربوطه آگاه باشند و در صورت لزوم، از وکیل متخصص در امور استخدامی و تبدیل وضعیت کمک بگیرند.
پرسش های متداول
چگونه می‌توان وضعیت استخدامی پیمانی را به رسمی تبدیل کرد؟
تبدیل وضعیـت استخـدامی پیمانی به رسمی نیازمند تأیید معاونت توسعه مدیریت و برنامه‌ریزی ریاست جمهوری است و بر اساس قوانین و شرایط تعیین‌شده انجام میشود.
آیا کارکنان شهرداری میتوانند وضعیت استخدامی خود را به رسمی تغییر دهند؟
شهرداریها تکلیفی برای تبدیل وضعیت کارکنان خود به رسمی ندارند، مگر آن که بر اساس مجوزهای خاص و از طریق آزمون و گزینش استخدام شده باشند.
آیا عدم تأمین اعتبار مانع تبدیل وضعیت استخدامی کارکنان میشود؟
خیر، عدم تأمین اعتبار نمیتواند مانع تبدیل وضعیـت استخـدامی کارکنان باشد، اگر شرایط لازم برای تبدیل وضعیـت وجود داشته باشد.
دیدگاه شما