ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری یکی از مهم‌ترین ابزارهای قانونی برای اصلاح احکام خلاف شرع صادره در نظام قضایی ایران است.
این ماده امکان اعاده دادرسی خاص را فراهم می‌کند و به رئیس قوه قضائیه اجازه می‌دهد در صورت تشخیص رأی قطعی خلاف شرع بیّن، پرونده را برای رسیدگی مجدد به دیوان عالی کشور ارجاع دهد.
در این مقاله، به بررسی درخواست و نحوه اعمال ماده ۴۷۷ و ارائه نمونه عملی آن در امور کیفری پرداخته‌ایم.
درخواست اعمال ماده ۴۷۷
طبق ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری:
«در صورتی که رئیس قوه قضائیه رأی قطعی صادره از هریک از مراجع قضائی را خلاف شرع بیّن تشخیص دهد، با تجویز اعاده دادرسی، پرونده را به دیوان عالی کشور ارسال تا در شعبی خاص رسیدگی و رأی قطعی صادر شود.»
درخواست اعمال ماده ۴۷۷ می‌تواند توسط مقامات قضایی شامل رئیس دیوان عالی کشور، دادستان کل کشور، رئیس سازمان قضائی نیروهای مسلح یا رئیس کل دادگستری استان ارائه شود.
ارائه این درخواست مستلزم ذکر مستندات و دلایل کافی برای اثبات خلاف شرع بیّن بودن رأی صادره است.
تبصره‌های ماده ۴۷۷ این درخواست را به شمول احکام و قرارهای قطعی اعم از حقوقی و کیفری، حتی در سطح دیوان عالی کشور و شوراهای حل اختلاف، تعمیم می‌دهد و محدودیتی برای بررسی مجدد پرونده ایجاد نمی‌کند.
نحوه اعمال ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری
نحوه اعمال ماده ۴۷۷ به این صورت است:
- تشخیص خلاف شرع بیّن:
رئیس قوه قضائیه یا مقامات مجاز، رأی قطعی صادره از مراجع قضائی را بررسی و در صورت خلاف شرع بیّن بودن اعلام می‌کنند.
- ارجاع پرونده به شعب خاص دیوان عالی کشور:
پرونده برای رسیدگی مجدد به شعبی که توسط رئیس قوه قضائیه تعیین شده، ارجاع می‌شود.
- نقض رأی سابق:
شعبه خاص بدواً رأی قطعی قبلی را نقض و رسیدگی ماهوی و شکلی انجام می‌دهد.
- صدور رأی مقتضی:
پس از بررسی مجدد، شعبه خاص دیوان عالی کشور رأی جدید صادر می‌کند که لازم‌الاجرا است.
لازم به ذکر است که اعمال ماده ۴۷۷ صرفاً محدود به احکام قطعی است و مقامات اجرایی حق نقض رأی را ندارند، بلکه ارجاع پرونده به مرجع صالح، صرفاً امری اداری و قانونی محسوب می‌شود.
اعاده دادرسی ماده ۴۷۷ برای محکومیت‌های مجدد
در صورت صدور حکم مجدد علیه متعهد نسبت به همان تعهد، این اقدام خلاف شرع بین تلقی شده و قابلیت پذیرش درخواست اعاده دادرسی طبق ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری را دارد.
با استفاده از این ماده می‌توان از تضییع حقوق قانونی جلوگیری کرد.
نمونه درخواست اعمال ماده ۴۷۷ در امور کیفری
برای درک بهتر نحوه تنظیم و ارائه درخواست ماده ۴۷۷، می‌توان از نمونه زیر استفاده کرد:
شاکی: …………………
مشتکی‌عنه: …………………
موضوع درخواست: اعمال ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری به دلیل خلاف شرع بیّن بودن رأی قطعی صادره از شعبه ………
دلایل و مستندات:
- بررسی پرونده و رأی صادره و تطبیق آن با قوانین شرع و مقررات قانونی
- ارائه مستندات کتبی، شهادت شهود و گزارش‌های کارشناسی دال بر خلاف شرع بودن رأی
- سابقه اجرای رأی و خسارت‌های وارده به شاکی
خواسته:
با توجه به خلاف شرع بیّن بودن رأی قطعی، صدور دستور تجویز اعاده دادرسی و ارجاع پرونده به شعبه خاص دیوان عالی کشور جهت رسیدگی مجدد و صدور رأی مقتضی مورد استدعاست.
🖋️ آقای رسول خیابانی، وکیل متخصص ماده ۴۷۷، با مهارت و دقت تمام، درخواست‌های اعاده دادرسی در امور کیفری را به صورت کاملاً حرفه‌ای و مطابق اصول قانونی تنظیم و نگارش می‌کنند.
عدم قابلیت اعاده دادرسی ماده ۴۷۴ پس از ماده ۴۷۷
براساس رأی وحدت رویه شماره ۸۵۴ مورخ ۱۴۰۳/۸/۸ هیأت عمومی دیوان عالی کشور،
اعاده دادرسی موضوع ماده ۴۷۴ پس از صدور حکم براساس ماده ۴۷۷ پذیرفته نمی‌شود.
ماده ۴۷۷ به احکام خلاف شرع بیّن اختصاص دارد و رسیدگی فوق‌العاده توسط شعب خاص دیوان عالی کشور انجام می‌شود.
بنابراین تنها در صورت مغایرت حکم جدید با مسلّمات فقهی و از مصادیق ماده ۴۷۷، امکان درخواست اعاده دادرسی وجود دارد.
مدارک لازم جهت اعمال ماده 477
درخواست مکتوب و روشن با توضیح موضوع
اسناد و مستندات ضمیمه
تاییدیه از زندان (در صورت محکومیت)
مشخصات کامل متقاضی و مدارک شناسایی
مشخصات پرونده و دادنامه قطعی
وکالت‌نامه و لایحه اعاده دادرسی (در صورت داشتن وکیل)
ابطال تمبر هزینه اعاده دادرسی
کپی دادنامه بدوی و دیوان عالی
کپی دادنامه‌های سابق در دیوان (در صورت وجود)
نمونه لایحه اعمال ماده 477 در امور کیفری
به نام خدا
ریاست محترم و معزز قوه قضاییه
موضوع: درخواست اعمال ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری
شاکی/درخواست‌کننده: [نام و نام خانوادگی، شماره شناسنامه، کد ملی، آدرس و شماره تماس]
وکیل (در صورت وجود): [نام وکیل، شماره پروانه وکالت]
شماره پرونده: [شماره پرونده و تاریخ صدور رأی قطعی]
شرح درخواست:
احتراماً به استحضار می‌رساند که رأی صادره در پرونده فوق‌الذکر، برخلاف شرع بیّن بوده و موارد زیر مؤید این ادعاست:
۱. [اشاره به دلایل و مستندات خلاف شرع بودن رأی]
۲. [اشاره به ایرادات ماهوی یا شکلی رأی]
۳. [استناد به مواد قانونی مرتبط و مستندات پرونده]
درخواست:
با توجه به مفاد ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری، تقاضای اعاده دادرسی و رسیدگی مجدد پرونده از طریق شعب خاص دیوان عالی کشور را دارم.
📄 برای نگارش لایحه‌ای کامل و جامع در امور کیفری با تمرکز بر ماده ۴۷۷، با وکیل متخصص این حوزه، آقای رسول خیابانی تماس بگیرید.
سخن پایانی
اعمال ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری ابزاری کارآمد برای اصلاح احکام قضائی خلاف شرع است. نکات مهم آن عبارتند از:
- محدودیت اعمال ماده ۴۷۷ به احکام و قرارهای قطعی است.
- تشخیص خلاف شرع بیّن باید با دلایل روشن و مستند صورت گیرد.
- شعب خاص دیوان عالی کشور پس از نقض رأی قبلی، رسیدگی ماهوی و شکلی انجام داده و رأی مقتضی صادر می‌کنند.
- مقامات قضایی حق صدور رأی ندارند و صرفاً ارجاع پرونده انجام می‌دهند.
استفاده از ماده ۴۷۷ می‌تواند نقش مهمی در تضمین عدالت و جلوگیری از تضییع حقوق شهروندان در نظام کیفری داشته باشد.
پرسش های متداول
درخواست اعمال ماده ۴۷۷ چیست و چه کاربردی دارد؟
درخواست ماده ۴۷۷ برای اعاده دادرسی آراء قطعی خلاف شرع بیّن است و پرونده پس از ارجاع به شعب خاص دیوان عالی کشور دوباره رسیدگی می‌شود.
چه کسی می‌تواند درخواست ماده ۴۷۷ را ارائه کند؟
رئیس قوه قضائیه یا مراجع قانونی مانند رئیس دیوان عالی کشور، دادستان کل و رؤسای کل دادگستری استان می‌توانند با ارائه مستندات درخواست اعاده دادرسی طبق ماده ۴۷۷ کنند.
مدارک لازم برای ثبت درخواست ماده ۴۷۷ چیست؟
لایحه اعاده دادرسی، کپی دادنامه قطعی، مدارک شناسایی متقاضی، مشخصات کامل پرونده و در صورت داشتن وکیل، وکالت‌نامه معتبر مورد نیاز است
دیدگاه شما