کمیسیون ماده ۷۷ شهرداری یکی از مهم‌ترین مراجع شبه‌قضایی در نظام حقوقی ایران است که وظیفه‌ی آن، رسیدگی به اختلافات میان مودیان (شهروندان) و شهرداری در زمینه عوارض و بهای خدمات شهری است.
اما در مواردی ممکن است رأی صادره از این کمیسیون خلاف قانون یا اصول دادرسی عادلانه باشد؛
در چنین حالتی، تنها راه احقاق حق، طرح دادخواست ابطال رأی کمیسیون ماده ۷۷ شهرداری نزد مراجع قضایی صالح است.
مبنای قانونی کمیسیون ماده ۷۷ شهرداری
بر اساس ماده ۷۷ قانون شهرداری‌ها (اصلاحی ۱۳۴۵/۱۱/۲۷ و ۱۳۹۲/۳/۱۱ مجمع تشخیص مصلحت نظام):
«رفع هرگونه اختلاف بین مودی و شهرداری در مورد عوارض و بهای خدمات ارائه شده توسط شهرداری و سازمان‌های وابسته به آن، به کمیسیونی مرکب از نمایندگان وزارت کشور، دادگستری و انجمن شهر ارجاع می‌شود و تصمیم کمیسیون مزبور قطعی است…»
در واقع، قانونگذار این کمیسیون را به‌عنوان مرجع اختصاصی حل اختلاف میان مردم و شهرداری در حوزه‌ی عوارض شهری در نظر گرفته است.
ترکیب و فلسفه تشکیل کمیسیون
کمیسیون ماده ۷۷ از سه عضو تشکیل می‌شود:
- نماینده وزارت کشور (به‌عنوان نماینده طرف شهرداری)،
- نماینده دادگستری (به‌عنوان قاضی و ناظر بر اجرای عدالت)،
- نماینده شورای شهر (به‌عنوان حافظ منافع عمومی شهروندان).
این ترکیب سه‌جانبه برای ایجاد تعادل میان منافع شهرداری و حقوق مردم طراحی شده است.
صلاحیت ذاتی کمیسیون ماده ۷۷
صلاحیت کمیسیون ماده ۷۷ محدود به اختلافات مربوط به عوارض و بهای خدمات شهرداری است و شامل سایر مطالبات مانند:
- جریمه‌های تخلفات ساختمانی،
- خسارت به اموال شهرداری،
بنابراین، اگر شهرداری به استناد یکی از موارد غیرعوارضی مطالبه وجه کند، کمیسیون ماده ۷۷ صلاحیت ورود ندارد و رأی صادره از آن قابل ابطال است.
اختیار کمیسیون در تعدیل عوارض غیرقانونی
وظیفه کمیسیون تنها یک رسیدگی صوری نیست، بلکه «رفع هرگونه اختلاف» را شامل می‌شود.
برای نمونه، اگر مؤدی ادعا کند که عملیات ساخت‌وسازی انجام نداده و بنابراین اساساً عوارضی به او تعلق نمی‌گیرد، کمیسیون مکلف است به صحت و سقم این ادعای ماهوی رسیدگی کند.
در صورت احراز عدم ساخت‌وساز، اخذ عوارض «خلاف قانون» بوده و کمیسیون می‌تواند و باید نسبت به حذف آن بخش از عوارض در رأی خود اقدام نماید. این اختیار، نقش فعال و تصمیم‌ساز کمیسیون را نشان می‌دهد.
مرجع اعتراض به آرای کمیسیون
وکیل دعاوی علیه شهرداری اظهار می دارد برابر با مطابق رأی وحدت رویه ۶۹۹ دیوان عالی کشور و نظریه شماره ۷/۹۶/۴ ۲۰ تمایز مهمی در مرجع صالح برای اعتراض به آرای کمیسیون قائل شده است:
اشخاص حقیقی و حقوق خصوصی:این دسته از اشخاص می‌توانند به استناد بند ۲ ماده ۱۰ قانون دیوان عدالت اداری، مستقیماً به دیوان عدالت اداری شکایت کنند.
اشخاص حقوقی حقوق عمومی (مانند سازمان‌های دولتی):این نهادها حق مراجعه به دیوان عدالت اداری را ندارند و در صورت اعتراض به رأی کمیسیون، باید به محاکم دادگستری مراجعه نمایند. این تمایز بر اساس نوع شخصیت معترض، مسیرهای حقوقی متفاوتی را ایجاد می‌کند.
لزوم رعایت مصوبات شورای اسلامی شهر
کمیسیون ماده ۷۷ مکلف است مصوبات قانونی شورای اسلامی شهر در زمینه عوارض را رعایت کند. این الزام تا زمانی پابرجاست که مصوبه مذکور توسط هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ابطال نشده باشد.
بنابراین، کمیسیون نمی‌تواند به بهانه‌های دیگر از اجرای مصوبات معتبر شورا خودداری کند و تصمیمات آن باید در چارچوب این مصوبات باشد.
قلمرو اثر حکم ابطال و رسیدگی به سنوات مستقل
نظریه شماره 7/1400/618 مورخ 1400/07/07 اداره کل حقوقی قوه قضاییه به یک موضوع عملی و مهم می‌پردازد:
آیا ابطال رأی کمیسیون توسط دادگاه به معنای منع مطلق شهرداری از طرح مجدد موضوع است؟ پاسخ منفی است.
اثر حکم دادگاه تنها محدود به موضوع و بازه زمانی مشخص‌شده در همان پرونده است. بنابراین، اگر دادگاه رأی کمیسیون را درباره عوارض سال ۱۴۰۰ باطل کند، شهرداری می‌تواند برای وصول عوارض سال‌های دیگر (مانند ۱۴۰۱ یا ۱۴۰۲) مجدداً به کمیسیون مراجعه نماید.
این اصل از حجیت امر مختومه نشأت می‌گیرد و مانع از تعمیم گسترده و غیرمنطقی آرای دادگاه به موارد و زمان‌های دیگر می‌شود.
⚖️ با توجه به پیچیدگی دعاوی شهرداری، مشاوره با وکیل پایه یک دادگستری متخصص در امور شهرداری، مانند آقای رسول خیابانی، می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در موفقیت شکایت شما علیه شهرداری داشته باشد.
دادخواست ابطال رأی کمیسیون ماده ۷۷ شهرداری
اگر شهروند یا مودی احساس کند رأی کمیسیون ماده ۷۷ برخلاف قانون صادر شده است، می‌تواند با تقدیم دادخواست ابطال رأی به دادگاه عمومی حقوقی محل صدور رأی یا در مواردی به دیوان عدالت اداری، نسبت به آن اعتراض کند.
نمونه‌ی چنین مواردی شامل:
- عدم رعایت اصول دادرسی در کمیسیون،
- عدم ابلاغ صحیح دعوت‌نامه‌ها،
- تجاوز از حدود صلاحیت قانونی،
- محاسبه اشتباه عوارض یا عدم انطباق با مصوبه قانونی شورای شهر.
نمونه دادخواست ابطال رأی کمیسیون ماده ۷۷ شهرداری
ریاست محترم دیوان عدالت اداری
با سلام و احترام
اینجانب ……… فرزند ……… به نشانی ………. به استناد ماده ۷۷ قانون شهرداری و نظر به اینکه رأی صادره از کمیسیون ماده ۷۷ شهرداری در خصوص مطالبه عوارض غیرقانونی، برخلاف مقررات و بدون رعایت تشریفات قانونی از جمله عدم ابلاغ صحیح دعوت‌نامه و نقض اصول دادرسی صادر گردیده است، بدین وسیله دادخواست ابطال رأی کمیسیون ماده ۷۷ شهرداری را تقدیم حضور می‌نمایم.
دلایل و مستندات اینجانب شامل رونوشت رأی کمیسیون، مدارک پرداخت عوارض و گواهی شهرداری می‌باشد.
لذا مستدعی است با بررسی دقیق موضوع و توجه به تخلفات صورت‌گرفته در فرآیند رسیدگی کمیسیون، رأی مذکور ابطال و آثار مترتب بر آن از جمله اجرائیه صادره لغو گردد.
با تقدیم احترام
امضاء ـ تاریخ
📌 توجه: جهت تنظیم فنی، مستند و تخصصی این دادخواست، مشاوره با آقای رسول خیابانی، وکیل پایه‌یک دادگستری و متخصص در دعاوی شهرداری، می‌تواند نقش مؤثری در موفقیت پرونده داشته باشد.
شرط لازم برای طرح دعوای ابطال اجرائیه
بر اساس آرای متعدد دیوان عدالت اداری و دادگاه‌های عمومی:
تا زمانی که رأی کمیسیون ماده ۷۷ معتبر است، دعوی ابطال اجرائیه صادره بر اساس آن مسموع نخواهد بود.
به بیان ساده‌تر، ابتدا باید رأی کمیسیون ابطال شود تا بتوان نسبت به ابطال اجرائیه صادره از اداره ثبت یا اجرای احکام اقدام کرد.
رأی دیوان عالی کشور در خصوص صلاحیت کمیسیون ماده ۷۷
دیوان عالی کشور در یکی از آرای خود اعلام کرده است که:
رسیدگی به دعوای استرداد وجوه اضافه‌دریافتی از سوی شهرداری در قالب خدمات ارزش افزوده، در صلاحیت کمیسیون ماده ۷۷ قانون شهرداری است.
این رأی نشان می‌دهد که مرز صلاحیت این کمیسیون دقیقاً به عوارض و بهای خدمات محدود شده و نمی‌توان صلاحیت آن را توسعه داد.
وکیل متخصص در دعاوی شهرداری
📌 دعاوی مربوط به کمیسیون ماده ۷۷ از پیچیده‌ترین مباحث در حقوق اداری و شهری محسوب می‌شوند.
حضور وکیل شهرداری یا وکیل دعاوی علیه شهرداری نقش تعیین‌کننده‌ای در موفقیت پرونده دارد.
در این میان، آقای رسول خیابانی به عنوان یکی از وکلای برجسته در حوزه‌ی دعاوی شهرداری، با تسلط بر قوانین خاص شهرداری‌ها و رویه‌های دیوان عدالت اداری، می‌تواند نقش مؤثری در تنظیم دادخواست ابطال رأی کمیسیون ماده ۷۷ و احقاق حقوق مودیان ایفا کند.
سخن پایانی
ابطال رأی کمیسیون ماده ۷۷ شهرداری ابزاری قانونی برای مقابله با آرای غیرمنصفانه و ناصحیح است.
آگاهی از حدود صلاحیت کمیسیون، رعایت مهلت‌های قانونی و بهره‌مندی از وکیل متخصص دعاوی شهرداری مانند آقای رسول خیابانی می‌تواند مسیر رسیدگی را هموار و شانس موفقیت را چندین برابر کند.
پرسش های متداول
رأی کمیسیون ماده ۷۷ شهرداری را چگونه می‌توان ابطال کرد؟
رأی کمیسیون ماده ۷۷ شهرداری در صورتی قابل ابطال است که خلاف قانون صادر شده باشد یا اصول دادرسی رعایت نشده باشد .
آیا می‌توان اجرائیه صادره از کمیسیون ماده ۷۷ را قبل از ابطال رأی لغو کرد؟
خیر، تا زمانی که رأی کمیسیون معتبر است، ابطال اجرائیه ممکن نیست و ابتدا باید رأی کمیسیون ابطال شود.
حضور وکیل در پرونده ابطال رأی کمیسیون ماده ۷۷ چه تاثیری دارد؟
استفاده از وکیل متخصص دعاوی شهرداری مانند آقای رسول خیابانی موجب تنظیم دقیق دادخواست، ارائه مستندات و افزایش شانس موفقیت در دادگاه می‌شود.
دیدگاه شما