موضوع تخریب اضافه بنا و تخلفات ساختمانی یکی از مهمترین مسائل حقوق شهری و شهرسازی در ایران است.
مالکین موظفاند قبل از آغاز هرگونه ساختوساز، پروانه ساختمانی اخذ کنند و در صورت تخلف، شهرداری میتواند بر اساس ماده ۱۰۰ قانون شهرداری نسبت به جلوگیری یا قلع بنا اقدام نماید.
در این مسیر، مشاوره و حضور وکیل متخصص در تخلفات ساختمانی و دعاوی ماده ۱۰۰ مانند آقای رسول خیابانی میتواند نقش تعیینکنندهای در حفظ حقوق مالک و جلوگیری از صدور رأی تخریب غیرضروری داشته باشد.
ماده ۱۰۰ قانون شهرداری و وظایف کمیسیون
ماده ۱۰۰ قانون شهرداری (الحاقی ۱۳۴۵/۱۱/۲۷) مقرر میدارد:
- مالکین قبل از هر اقدام عمرانی یا تفکیک اراضی، اخذ پروانه ساختمانی الزامی است.
- شهرداری میتواند از ادامه عملیات بدون پروانه یا مخالف مفاد پروانه جلوگیری کند، حتی اگر زمین محصور یا غیرمحصور باشد.
تبصره ۱ ماده ۱۰۰ بیان میکند که کمیسیونهای مرکب از نماینده وزارت کشور، قاضی دادگستری و عضو انجمن شهر، موظفاند ظرف یک ماه پروندههای تخلف را بررسی کرده و در صورت لزوم تصمیم مقتضی از جمله قلع بنا یا اخذ جریمه صادر کنند.
در این مرحله، حضور آقای رسول خیابانی به عنوان وکیل ماده ۱۰۰ و وکیل متخصص شهرداری میتواند مالک را در ارائه توضیحات، جمعآوری مستندات و دفاع حقوقی قوی، یاری دهد.
اضافه بنا و جریمههای قانونی
تبصره ۲: اضافه بنا در اراضی مسکونی
کمیسیون میتواند بدون ضرورت قلع بنا، جریمه متناسب با موقعیت و مصالح ساختمان تعیین کند.
جریمه حداقل نصف و حداکثر سه برابر ارزش معاملاتی هر متر مربع اضافه بنا است.
در صورت عدم پرداخت، کمیسیون مجدداً پرونده را بررسی و صدور رأی تخریب را اعمال میکند.
تبصره ۳: اضافه بنا در اراضی تجاری و اداری
مشابه تبصره ۲ است، ولی جریمه حداقل دو برابر و حداکثر چهار برابر ارزش معاملاتی ساختمان است.
عدم پرداخت جریمه منجر به صدور رأی تخریب خواهد شد.
تبصره ۴ و ۵: بنای بدون پروانه و پارکینگ غیرقابل استفاده
در صورت رعایت اصول فنی و بهداشتی، کمیسیون میتواند جریمه و صدور برگ پایان کار را جایگزین تخریب کند.
برای پارکینگ غیرقابل استفاده، جریمهای بین یک تا دو برابر ارزش معاملاتی فضای از بین رفته تعیین میشود.
در این موارد، وکیل تخلفات ساختمانی مانند آقای رسول خیابانی میتواند با ارائه دفاعیه دقیق، مانع از صدور رأی تخریب شود و تسهیل در پرداخت جریمهها و اخذ برگ پایان کار را فراهم کند.
شرایط قانونی صدور رای تخریب
قانونگذار در تبصرههای ماده ۱۰۰ تصریح کرده است که صدور رأی تخریب تنها در موارد ضرورت قلع بنا یا عدم پرداخت جریمه توسط مالک مجاز است.
دلایل قانونی نقض رأی تخریب ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- رعایت اصول فنی و شهرسازی در اضافه بنا
- عدم وجود شاکی خصوصی یا معارض
- تزلزل در استحکام بنا و ایجاد خطر عمومی
- خسارت به ثروت ملی یا ارزش املاک همجوار
در این زمینه، بهرهگیری از مشاوره وکیل شهرداری آقای رسول خیابانی میتواند زمینه جلوگیری از اجرای غیرمنصفانه تخریب را فراهم نماید.
لزوم جلب نظر کارشناس پیش از صدور حکم تخریب
دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۹۵۵۸۰۲۶۲۵ صادره از شعبه هشتم تجدیدنظر دیوان عدالت اداری تصریح میکند که در شرایطی که مهندس ناظر ساختمان بنا را مستحکم تشخیص دهد و گزارش شهرداری مبنی بر تخلف از اصول شهرسازی، فنی و بهداشتی غیرقابل قبول باشد، کمیسیون ماده ۱۰۰ نمیتواند پیش از ارجاع موضوع به هیأت سه نفره کارشناسان دادگستری حکم تخریب صادر کند.
این رویه نشاندهنده الزام قانونی احراز لزوم تخریب از طریق کارشناس خبره پیش از صدور رأی کمیسیون است و هرگونه اقدام تخریبی پیش از این مرحله، فاقد وجاهت قانونی است.
راهکارهای جلوگیری از تخریب اضافه بنا
- درخواست بررسی در کمیسیون ماده ۱۰۰: مالک میتواند با ارائه مدارک، درخواست جریمه جایگزین تخریب نماید.
- نظارت مهندسان ناظر: ارائه گواهی انطباق بنا با پروانه و استانداردها، احتمال صدور تخریب را کاهش میدهد.
- پیگیری قانونی در دادگاه اداری: در صورت تخلف کمیسیون یا شهرداری، مالک میتواند رأی صادره را به دیوان عدالت اداری ارجاع دهد.
در تمامی این مراحل، حضور وکیل متخصص مانند آقای رسول خیابانی به عنوان وکیل ماده ۱۰۰ و تخلفات ساختمانی، کلید موفقیت در دفاع از حقوق مالک و جلوگیری از خسارات مالی و قانونی است.
نمونه اعتراض به حکم تخریب
ریاست محترم شعبه … تجدیدنظر دیوان عدالت اداری
با سلام و احترام
احتراماً، به استحضار میرساند اینجانب رسول خیابانی به وکالت از سوی آقای … در پرونده به شماره بایگانی …، با هدف حفظ حقوق قانونی موکل و جلوگیری از ورود ضرر مالی و حقوقی به ایشان، به اختصار نکات ذیل را جهت بررسی و تصمیم مقتضی تقدیم میدارم:
۱. قدمت بیش از ۳۰ سال ساختمان
- ملک موضوع پرونده بیش از سه دهه قدمت دارد و علیرغم درخواست مکرر در مرحله بدوی و این مرحله برای ارجاع به کارشناسی مستقل، موضوع در مرحله بدوی مورد توجه قرار نگرفته است.
- به منظور جلوگیری از ورود ضرر بیشتر، نظریه کارشناسی شماره … مورخ … به پیوست تقدیم میشود که تأییدکننده ادعاهای موکل است.
- همچنین، در فرم خلاف ساختمانی مورخ … کارشناس محترم، به دلیل عدم وجود مدارک دقیق، تاریخ تخلف را روز بازدید اعلام کرده است.
- لذا تقاضا میشود در صورت عدم اقناع وجدانی دادگاه، موضوع به کارشناسی مجدد ارجاع گردد تا صدق عرایض موکل به اثبات برسد.
۲. عدم وجاهت قانونی رأی کمیسیون ماده ۱۰۰
- بر اساس تبصره ۹ ماده ۱۰۰ قانون شهرداری، ساختمانهایی که پروانه آنها قبل از تصویب نقشه جامع شهری صادر شده باشد، از شمول تبصره ۱ ماده ۱۰۰ خارج میشوند.
- ملک مورد نظر پیش از تصویب نقشه جامع شهری کرج در سال ۱۳۷۲ احداث شده است و مطابق نظریه کارشناسی تقدیمی، حتی بسیار قبل از تصویب قانون ماده ۱۰۰ ساخته شده است.
- در مرحله بدوی، دادگاه صرفاً وجود نصب کنتور را دلیل ساخت ساختمان دانسته و رأی صادر کرده، در حالی که تقاضای کارشناسی نیز ارائه شده بود.. درخواست و جمعبندی
پس از ارائه مدارک و نظریه کارشناسی، تقاضای رسیدگی مجدد و صدور رأی شایسته و قانونی جهت جلوگیری از ورود ضرر به موکل مورد استدعاست.
نمونه پرونده عملی: اعتراض به حکم تخریب بنا
مشخصات پرونده
- موکل: آقای رضا کاظمی
- موضوع پرونده: صدور رأی تخریب بنا به دلیل اضافه بنا بدون پروانه
- شماره پرونده در کمیسیون ماده ۱۰۰: ۱۴۰۲/۱۲۳۴۵
- محل ملک: خیابان ۱۷ شهریور، تهران
- تاریخ صدور رأی کمیسیون: ۱۴۰۲/۰۹/۱۵
- وکیل موکل: آقای رسول خیابانی
خلاصه جریان پرونده
- مالکیت ملک به آقای رضا کاظمی تعلق دارد و ساختمان مورد نظر بیش از ۲۰ سال قدمت داشته است.
- در بررسیهای اولیه، کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری، اضافه بنا بدون پروانه را کشف و دستور به تخریب بنا صادر کرده است.
- مالک با وکیل خود، آقای رسول خیابانی، تصمیم به اعتراض به رأی صادره گرفته است.
استدلالهای حقوقی آقای رسول خیابانی در اعتراض به رأی تخریب
۱. قدمت و سابقه ملک
- ملک بیش از ۲۰ سال قدمت دارد و قبل از تصویب برخی مقررات فعلی ماده ۱۰۰ ساخته شده است.
- مطابق تبصرههای ماده ۱۰۰، ساختمانهای پیش از تصویب نقشه جامع شهری از شمول برخی مقررات ماده ۱۰۰ خارج هستند.
- بنابراین، صدور رأی تخریب بدون بررسی دقیق وضعیت سابقه ملک، فاقد وجاهت قانونی است.
۲. نظر کارشناسی مستقل
- اینجانب رسول خیابانی به عنوان وکیل موکل تقاضای ارجاع پرونده به هیأت سه نفره کارشناسان دادگستری کرد تا ضرورت تخریب بنا بررسی شود.
- کارشناسان پس از بازدید، اعلام کردند که اضافه بنا فاقد خطر فنی، بهداشتی و شهرسازی است و تخریب بنا ضرورت ندارد.
۳. رعایت اصول قانونی و فقهی
- مطابق قاعده لاضرر ولاضرر، هر حکمی که باعث ورود ضرر غیرضروری به مالک شود، منتفی است.
- همچنین، عدم پرداخت جریمه یا تضییع حق مالک به تنهایی مجوز صدور تخریب نیست، چرا که در این پرونده مالک تمایل به پرداخت جریمه داشت اما مقدار آن باید متناسب با ارزش واقعی اضافه بنا و موقعیت ملک تعیین میشد.
نتیجهگیری و نقض رأی کمیسیون
- دیوان عدالت اداری با بررسی مدارک و استدلالهای حقوقی آقای رسول خیابانی به عنوان وکیل ماده ۱۰۰، رأی کمیسیون ماده ۱۰۰ مبنی بر تخریب بنا را نقض کرد.
- دیوان دستور داد تا پرونده با رعایت اصول قانونی و ارجاع به کارشناسی مناسب مورد بررسی قرار گیرد و مالک امکان پرداخت جریمه متناسب را داشته باشد.
نکات آموزشی پرونده
- حضور وکیل متخصص ماده ۱۰۰ و تخلفات ساختمانی، نقش کلیدی در جلوگیری از اجرای رأی تخریب غیرمنصفانه دارد.
- ارجاع به کارشناسی مستقل، پیششرط قانونی برای صدور حکم تخریب است.
- رعایت قاعده لاضرر ولاضرر و تبصرههای ماده ۱۰۰، حق مالک را در برابر تصمیمات اشتباه کمیسیون تضمین میکند.
سخن پایانی
صدور رای تخریب اضافه بنا تنها در صورت ضرورت قلع بنا یا عدم پرداخت جریمه مجاز است.
بهرهگیری از وکیل تخلفات ساختمانی و ماده ۱۰۰ ، نه تنها از صدور رأیهای غیرمنصفانه جلوگیری میکند، بلکه مالک را در دفاع حقوقی، پیگیری قانونی و کاهش جریمهها یاری میدهد.
رعایت مقررات ماده ۱۰۰، تبصرههای آن و مشاوره حقوقی تخصصی، بهترین مسیر برای حفاظت از حقوق مالکین و جلوگیری از آسیب به بافت شهری است.
دیدگاه شما